Tình trạng cháy tour-cháy phòng vào dịp nghỉ lễ dài ngày 30-4 và 1-5 rất có thể chỉ là chuyện "tim đèn loé sáng trước khi lịm dần" bởi hiện tượng cá chết hàng loạt ở khu vực miền Trung mà không tìm được nguyên nhân sẽ là một thảm hoạ với ngành du lịch biển. Du khách lo sợ, còn các công ty lữ hành rối bời trước cơn khủng hoảng chưa có tiền lệ này.

Bãi biển Thiên Cầm, điểm du lịch ở Hà Tĩnh, một trong số các tỉnh đang diễn ra tình trạng cá chết hàng loạt. Ảnh: Huyện Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh

Tại TP.HCM, nhiều công ty du lịch cho biết, đến nay vẫn chưa có trường hợp du khách hủy tour đến các vùng biển miền Trung; tuy nhiên, liên tục những ngày qua, nhiều du khách gọi đến công ty tỏ ra hoang mang, lo lắng.

Theo các hãng lữ hành, du khách ở TP.HCM đến các tỉnh, thành miền Trung như Huế, Đà Nẵng, Quảng Bình… chủ yếu tham quan các di tích văn hóa, cảnh quan thiên nhiên chứ không tập trung tắm biển. Ngược lại, những khách từ miền Bắc vào miền Trung đa phần chọn tour du lịch biển nên sẽ có nhiều trường hợp du khách hủy bỏ hoặc chuyển đổi tour.

Khi được hỏi việc cá chết hàng loạt ở các tỉnh Bắc Trung Bộ có ảnh hưởng gì đến hoạt động tour, bà Trần Thị Bảo Thu, Giám đốc Tiếp thị-Truyền thông Công ty du lịch Fiditour, cho biết hiện tại, tình hình đăng ký tour đi các tỉnh miền Trung vẫn ổn định và chưa có trường hợp hủy tour. Điều này cũng xuất phát từ việc các tour miền Trung của Fiditour trong dịp lễ 30-4 và 1-5 năm nay tập trung vào các tuyến điểm tại thành phố Đà Nẵng và Hội An. Riêng tại Huế, du khách chủ yếu tham quan kinh thành, lăng tẩm, chùa chiền, quần thể di sản văn hóa... chứ không tắm biển.

Loại hải sản khỏi thực đơn

Sự việc cá chết hàng loạt ở thị xã Kỳ Anh, Hà Tĩnh từ đầu tháng 4 đã bắt đầu ảnh hưởng tới hoạt động du lịch ở các tỉnh Bắc Trung Bộ. Nguồn cung cấp hải sản tươi sống giảm mạnh, cộng với tâm lý người tiêu dùng không dám ăn hải sản đã khiến cho các nhà hàng, quán ăn kinh doanh hải sản vắng khách. Bản thân du khách đi biển cũng không dám ăn hải sản kể từ khi xảy ra vụ cá chết hàng loạt tại một số tỉnh ven biển Bắc Trung Bộ.

Một số công ty du lịch cho biết, nhằm giúp cho khách hàng đăng ký tour biển đảo yên tâm sau vụ cá chết hàng loạt ở ven biển miền Trung, Bắc Trung Bộ (Hà Tĩnh, Quảng Bình…), thực đơn hàng ngày đã chuyển đổi từ các món hải sản, cá biển sang thịt gà, cá đồng/sông… hoặc yêu cầu các nhà hàng chỉ cung cấp cá tươi sống trong các bữa ăn, không sử dụng hải sản đông lạnh.

Tại tỉnh Quảng Bình, Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch đã có công văn số 287/SVHTT-DL về việc kiểm soát hoạt động kinh doanh du lịch trước tình trạng cá chết bất thường tại khu vực ven biển. Các cơ sở lưu trú, nhà hàng, khách sạn, đơn vị khai thác các khu, điểm, tuyến du lịch có kinh doanh, cung cấp dịch vụ ăn uống trên địa bàn tỉnh cần kiểm soát tốt nguyên liệu đầu vào trong chế biến thực phẩm; chỉ sử dụng nguồn thực phẩm có nguồn gốc từ tàu đánh bắt xa bờ tại các ngư trường ở Vịnh Bắc Bộ, quần đảo Trường Sa, Hoàng Sa.

Hiệp hội du lịch tỉnh Quảng Bình cũng tích cực làm việc với các nhà hàng hải sản ven biển khu vực Đồng Hới trong việc thay thế thực đơn hải sản bằng các món khác.

“Thiệt hại cho ngành du lịch của tỉnh là rất lớn. Chúng tôi đang tìm cách thu hút khách đến các loại hình du lịch khác như khám phá hang động, tour du lịch tâm linh… Bên cạnh đó, hầu hết các nhà hàng, khách sạn đều chủ động thay đổi thực đơn sang các món cá suối, cá sông, gà thả vườn cùng với dịch vụ tắm sông, tắm suối”, ông Trần Xuân Cương, đại diện Hiệp hội Du lịch Quảng Bình, cho biết.

Một số công ty du lịch ở Quảng Bình đã chủ động loại bỏ hải sản ra khỏi thực đơn, chuyển qua dùng gà thả vườn, cá sông… để thay thế. Như Công ty lữ hành quốc tế Oxalis, đơn vị độc quyền khai thác tour khám phá hang động Sơn Đoòng, đã thông báo không phục vụ các món hải sản cho đến khi có kết luận chính thức của các cơ quan quản lý Nhà nước.

Tại Lăng Cô (Huế), dù lượng du khách đến đây vẫn ổn định nhưng để du khách an tâm, các resort, khách sạn đều bỏ món ăn chế biến từ hải sản ra khỏi thực đơn và khuyến khích du khách không tắm biển.

Trong khi đó, đại diện truyền thông Vietravel nói: “Công ty đã thông báo đến khách là loại bỏ các món ăn liên quan đến hải sản, thay thế bằng các món khác ở các điểm đến. Khách dù lo lắng nhưng chưa có trường hợp nào hủy tour”.

Bà Trần Thị Bảo Thu, Giám đốc Tiếp thị-Truyền thông Công ty du lịch Fiditour, cho biết công ty đã chủ động làm việc với các đối tác nhà hàng–khách sạn để thay đổi và quản lý chặt chẽ thực đơn nhằm đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm cho du khách. Fiditour cũng khuyến cáo du khách khi sử dụng đặc sản địa phương nên tìm đến các quán ăn, nhà hàng uy tín.

Thiệt hại ban đầu

Trao đổi với PV qua điện thoại, ông Trần Xuân Cương, đại diện Hiệp hội Du lịch Quảng Bình, cho biết hầu hết các tour du lịch biển đến Quảng Bình đều bị thiệt hại, lượng khách hủy tour đã lên đến hơn 35%, phần lớn các du khách này đến từ các tỉnh thành phía Bắc. Sở Văn hoá Thể thao và Du lịch của tỉnh cũng đã gửi công văn nghiêm cấm các nhà hàng, khách sạn, công ty du lịch chế biến thức ăn từ hải sản đánh bắt gần bờ phục vụ du khách.

Không đến nỗi đìu hiu nhưng đến thời điểm hiện tại resort Bảo Ninh (Đồng Hới, Quảng Bình) có lượng khách giảm hẳn so với cùng kỳ năm ngoái, hiện đã có khoảng 20% du khách hủy tour đến đây. Để thu hút du khách trong tình hình hiện nay, resort đã áp dụng chương trình giảm giá 20%.

“Trước đó, chúng tôi đã có chương trình khuyến mãi giảm 10% rồi. Nhưng giờ phải tiếp tục giảm thêm 10% nữa, hy vọng sẽ có nhiều khách đến hơn”, nhân viên resort cho hay.

Và thảm hoạ đang đến?

Tuy nhiên, những thiệt hại nêu trên rất có thể mới chỉ là khúc dạo đầu của một thảm hoạ lớn hơn nhiều cho ngành du lịch.

Tình trạng cá chết hàng loạt ở một số tỉnh Bắc Trung Bộ như Hà Tĩnh, Quảng Bình, Thừa Thiên-Huế… có thể làm cho du khách lo ngại nước biển bị nhiễm độc, không dám tắm biển, không dám ăn hải sản vốn là món đặc sản ưa thích trong các tour biển đảo. Về lâu dài, nếu thông tin về tình trạng nước biển, nguyên nhân cá chết chưa được xác định rõ ràng sẽ ảnh hưởng tới hoạt động du lịch ở khu vực các tỉnh miền Trung, Bắc Trung Bộ.

Đặc biệt, một số công ty du lịch cho biết đã có khách hàng muốn thay đổi tuyến du lịch (không đi tour biển đảo) hoặc thậm chí có ý định huỷ tour trong dịp lễ 30-4 và 1-5.

Với việc các cơ quan chức năng cho đến nay vẫn không thể xác định được nguyên nhân cá chết hàng loạt, thì sắp tới, du khách sẽ vẫn không dám đặt tour đi miền Trung. Hơn nữa, do ẩm thực biển là một thành tố thiết yếu của du lịch biển, thì việc loại hải sản khỏi thực đơn khiến cho du lịch biển kém hấp dẫn.

Theo ông Nguyễn Minh Mẫn, Trưởng phòng Marketing Công ty TST tourist , đây là mùa du lịch chính của năm vì vậy sự việc cá chết và ô nhiễm tại vùng biển miền Trung tác động lớn đối với ngành du lịch.

“Vào dịp này, tour miền Trung nói chung và Nam Trung Bộ nói riêng chiếm khoảng 70% lượng khách du lịch trong nước, do đó, dù vẫn chưa có hiện tượng khách hủy tour nhưng chúng tôi vẫn phải có những giải pháp và định hướng kịp thời. Công ty đã chuẩn bị dự phòng trên 300 đường tour hoàn toàn mới trong dịp hè 2016 để du khách lựa chọn và thay thế điểm đến”, ông Mẫn nói.

Tour du lịch lễ “chốt sổ” sớm Các công ty du lịch cho biết, do du khách có xu hướng đăng ký tour sớm hơn mọi năm nên hầu hết các tuyến du lịch đã kín chỗ từ sớm. Theo Fiditour, khách đăng ký tour du lịch mùa lễ đã đạt 70-80% từ cuối tháng 3. Nhiều tour đã “chốt” xong số lượng đoàn du lịch, đặc biệt là các tour đi Mỹ, Châu Âu, Hàn Quốc, Nhật Bản… do phải hoàn tất thủ tục cấp visa nhập cảnh. Một số tour đi các nước trong khu vực Đông Nam Á cũng gần như kín chỗ từ sớm. Đai diện Công ty du lịch Vietravel cũng cho biết, một số tour nước ngoài đi các nước thuộc khu vực Đông Bắc Á, Châu Âu, Mỹ, Úc… cùng một số đường tour nội địa bằng đường hàng không đã “chốt sổ” trước kỳ nghỉ lễ khoảng 10 ngày. Hiện tại, Vietravel chỉ còn bán các tour đi các nước Đông Nam Á, tour trong nước ngắn ngày, đi về bằng xe du lịch… Vào đầu tuần này, các công ty du lịch khác cũng chủ yếu bán các tour nội địa đi Đà Nẵng, Phú Yên, Đà Lạt, Cà Mau... với số lượng du khách hạn chế.

Theo TB KTSG