Theo một nguồn tin, cầu cảng mới được xây dựng trên một trong các đảo trong quần đảo thuộc chuỗi đảo Nam Kỷ ngoài khơi TP Ôn Châu, tỉnh Chiết Giang. Khoảng cách giữa chuỗi đảo này và Senkaku gần hơn khoảng 100km so với từ quần đảo này tới đảo Okinawa của Nhật Bản - đảo tập trung nhiều căn cứ quân sự của Mỹ. Một số tàu chiến Trung Quốc hiện đã neo đậu tại cầu cảng dài 70-80m này. Chiều dài đó đủ để các tàu đổ bộ đồn trú.

Ngoài ra, Trung Quốc đã lắp đặt ở các đảo này hệ thống radar hiện đại và một sàn dành cho trực thăng cất cánh từ tàu sân bay. Bắc Kinh cũng đang có kế hoạch xây dựng một đường băng quân sự trên đảo nhưng dường như chưa khởi công. Nguồn tin nhận định với động thái xây dựng này, Bắc Kinh rõ ràng đang tìm cách nâng cao mức độ sẵn sàng đối đầu với Nhật Bản và Mỹ ở biển Hoa Đông.

Hai tàu khu trục Trung Quốc đi qua eo biển Tsushima hôm 16-8 khi trên đường đến biển Nhật Bản Ảnh: Bộ Quốc phòng Nhật Bản

Cùng ngày, Nhật báo Quân giải phóng Trung Quốc loan tin hải quân nước này vừa tiến hành một cuộc tập trận trên biển Nhật Bản (Hàn Quốc gọi là biển Đông) một ngày trước đó. Tổng cộng 6 tàu hải quân cùng một số trực thăng tham gia, trong đó có một số tàu vừa trở về từ cuộc tập trận hải quân Vành đai Thái Bình Dương (RIMPAC) do Mỹ tổ chức ở Hawaii.

Chỉ huy cuộc tập trận, ông Từ Hải Hoa, khẳng định đây là hoạt động thường niên nhằm tăng cường năng lực chiến đấu xa bờ nhưng theo giới phân tích, đây là động thái “rất hiếm thấy” tại vùng biển chiến lược này. “Hải quân Trung Quốc tập trận chung với hải quân Nga gần biển Nhật Bản năm ngoái nhưng hiếm khi họ tập trận quy mô lớn đơn lẻ ở khu vực này. Lý do là Nhật Bản đã đưa lực lượng phòng vệ trên biển vào biển Đông nên Trung Quốc cũng cần thể hiện sức mạnh quân sự ở biển Nhật Bản” - chuyên gia hải quân Lý Kiệt tại Bắc Kinh nhận định.

Căng thẳng gia tăng ở Hoa Đông cũng như đe dọa từ tên lửa Triều Tiên khiến Bộ Quốc phòng Nhật Bản trong tháng này dự kiến đề nghị mức ngân sách quốc phòng kỷ lục 5.160 tỉ yen (51 tỉ USD) cho năm tài chính 2017. Đáng chú ý, Tokyo còn đặt mục tiêu phát triển một loại máy bay chiến đấu không người lái đầu tiên trong 2 thập kỷ tới.