Với tư cách một đại biểu Quốc hội có nhiều trăn trở về kinh tế, cũng như ở cương vị là chủ tịch HĐQT Tập đoàn đầu tư Sài Gòn (SGI), ông Đặng Thành Tâm đề xuất giải pháp xử lý nợ xấu để vực dậy hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Theo ông Tâm, việc mua nợ xấu trong tương lai bằng cách nhà nước bảo lãnh cho doanh nghiệp vay vốn chính là động lực để vực dậy các doanh nghiệp vốn đang rất “yếu”, góp phần hồi phục nền kinh tế. Vậy đâu là cách thức thực hiện và mua nợ xấu như như thế nào?

Mua nợ và bán lại niềm tin

Theo ông Đặng Thành Tâm, hiện tại nhà nước đã đưa ra nhiều phương án để giải quyết tình hình nợ xấu, ngay cả việc bỏ tiền ngân sách ra mua lại nợ xấu. Tuy nhiên đó cũng chỉ là khoản nợ xấu trong quá khứ, còn việc mua lại nợ xấu trong trương lai không cần đến tiền vẫn chưa được tính đến. Cách thức mua lại cũng không quá phức tạp khi chỉ cần nhà nước bảo lãnh cho doanh nghiệp vay tiền trong vòng 3 năm tới.

Quá trình phát sinh nợ xấu xuất phát từ mặt bằng lãi suất quá cao trong thời gian dài. Không hẳn nợ xấu chỉ hoàn toàn là kinh doanh xấu mà lãi suất quá cao vượt ra khỏi biên độ lợi nhuận của doanh nghiệp. Tình trạng này kéo dài khiến cho doanh nghiệp phải gánh lãi vay quá nặng, sức đề kháng đương nhiên sẽ yếu đi, tài sản thế chấp cũng không còn mấy giá trị thì việc đói vốn và kéo dài thua lỗ là chuyện đương nhiên.

Ông Tâm chứng minh: Trong 3 năm qua cứ 100 tỷ cho vay thì 8% trong số này là nợ xấu. Hiện tại tổng dư nợ đã đạt 3,5 triệu tỷ đồng trong đó nợ xấu đã đạt con số 300 nghìn tỷ. Như vậy nếu như lãi suất giảm thì số nợ xấu này cũng sẽ có mức giảm tương đương. Minh chứng rõ nhất cho điều này là trong 3 năm qua mức lãi suất trung bình đã giảm đi đáng kể, từ 26% năm 2010 đã giảm xuống khoảng 13% ở hiện tại. Mức hạ lãi suất này đã giúp cho doanh nghiệp tiết kiệm được hơn 300 nghìn tỷ (tương đương với con số nợ xấu). Như vậy lãi suất là công cụ tác động lớn nhất tới nợ xấu.

Tuy nhiên đó là vấn đề của nợ xấu trong quá khứ, còn trong tương lai muốn doanh nghiệp hoạt động mạnh mẽ, tạo động lực cho toàn nền kinh tế phát triển thì nhà nước cần phải bảo lãnh cho các hoạt động vay của doanh nghiệp khi lãi suất đã được nỗ lực kéo xuống.

Hiện tại trên 70% doanh nghiệp thua lỗ hầu hết là cạn vốn và không đạt điều kiện cho vay, tài sản thế chấp đã mất đi giá trị và tiếp cận vốn là điều hết sức khó khăn. Như vậy nhà nước đứng ra bảo lãnh cũng là bước đi trong nỗ lực giải quyết vấn đề ngân sách nhà nước. Nếu doanh nghiệp hiệu quả hơn trong kinh doanh thì số tiền cho vay ra sẽ được thu về từ tiền thuế và tiền nộp cho ngân sách nhà nước là rất lớn.

Điều đáng nói ở đây, việc mua nợ xấu trong tương lai không phải sử dụng nhiều ngân sách mà chủ yếu sử dụng công cụ niềm tin. Khi nhà nước đứng ra bảo lãnh sẽ tạo động lực cho doanh nghiệp hoạt động có hiểu quả hơn vì gánh nặng về nợ xấu đã được trút bỏ. Ngân hàng cũng cần phải tin vào động lực phát triển trong tương lai, cần phải cho vay ra nếu không muốn lượng tiền tồn kho quá nhiều.

Đơn giản hơn là nhà nước bảo lãnh cho rủi ro của doanh nghiệp trong vòng 3 năm tới. Trong thời gian tới doanh nghiệp cũng đã trải qua khó khăn nên cũng có kinh nghiệm và thận trọng hơn trong hoạt động kinh doanh. Có thể tỷ lệ doanh nghiệp thành công, hoạt động hiệu quả sẽ tăng cao trong thời hạn được bảo lãnh này.

Như vậy, khi nhà nước bảo lãnh cho khoản vay của doanh nghiệp trong tương lai cũng có nghĩa là bán lại cho doanh nghiệp niềm tin trong hoạt động kinh doanh. Nhà nước bảo lãnh thì không chỉ riêng doanh nghiệp mà ngay cả ngân hàng cũng có niềm tin để giải ngân giảm bớt gánh nặng về nợ xấu và áp lực về tăng trưởng tín dụng.

Dòng tiền cần quay vòng nhanh hơn

Ông Tâm ví von: “Hiện tại việc bảo lãnh cho doanh nghiệp vay tiền đã có nhưng cũng chỉ “đánh du kích” chứ chưa thực sự là một cuộc “tổng tiến công”. Trong bối cảnh hiện tại thì nhà nước bảo lãnh cho vay là giải pháp tương đối để vực dậy sức khỏe của khối doanh nghiệp. Như vậy phương thức và đối tượng được bảo lãnh cũng tập trung vào các ngành tạo được hiệu quả trong kinh doanh. Những ngành sản xuất cơ bản thúc đẩy dòng tiền quay vòng nhanh hơn như các ngành dệt may, da giày, nông sản…

Việc thúc đẩy dòng tiền quay nhanh và quay được nhiều vòng hơn nữa chính là xác định được đối tượng chính xác để bảo lãnh. Đầu tiên nên chọn những doanh nghiệp hoạt động trong các ngành có nguồn thu nhanh chóng. Khi dòng vốn đã quay vòng thứ nhất thì sẽ đến vòng thứ hai cho các doanh nghiệp có mức độ ngâm vốn cao như bất động sản, chứng khoán…

Để mình họa cho điều này ông Tâm dùng hình ảnh xả nước vào một cánh đồng cũng bắt đầu từ một thửa ruộng đầu tiên, sau đó nước sẽ tràn bờ sang các thửa tiếp theo. Cũng như dòng tiền được sử dụng hiệu quả ở các lĩnh vực sản xuất dịch vụ khi tạo ra được giá trị thặng dư sẽ chuyển dịch dần sang các lĩnh vực khác như một vòng xoay thứ 2.

Việc bảo lãnh cho vay là giảm bớt gánh nặng lo lắng cho doanh nghiệp về nợ xấu. Khi gánh nặng này được gỡ bỏ thì doanh nghiệp sẽ bước đi nhanh nhẹn hơn, hiệu quả hơn. Đó chính là cách để nhà nước sử dụng hiệu quả dòng tiền trong tương lai. Hiện tại ở Việt Nam chỉ sử dụng dòng tiền trong hiện tại còn những tính toán cho dòng tiền trong tương lai vẫn chưa được nhắc đến nhiều. Vì thế việc mua nợ xấu trong tương lai là việc hỗ trợ về tâm lý để dòng vốn thanh khoản mạnh mẽ hơn và sử dụng hiệu quả hơn.

Theo VEF