Trồng bí đao “khổng lồ” là nghề truyền thống

Nếu lần đầu đặt chân tới Chánh Trạch, nhiều người sẽ không khỏi giật mình trước những quả bí to hơn thân người lủng lẳng trên giàn được giằng, néo bằng dây rơm, lưới... Còn với những người đã một lần thưởng lãm bí đao “khổng lồ” thì hằng năm đến giữa tháng Tư (âm lịch) lại muốn về Chánh Trạch bởi vì không ở đâu trồng được loại bí đao nặng từ 35 - 70 kg/quả như làng Chánh Trạch, cho dù lấy giống từ đây.

Dù bí rất to nhưng giá bán còn rẻ, hiện nay giá bán của chúng là 5.000 đồng/kg, cao hơn 1.000 đồng/kg so với năm trước. Giá bán thì được chăng hay chớ, cái chính là họ muốn được trồng loại cây truyền thống của ông bà mình để lại mà không ở đâu có được.

Trung bình một quả bí đao nặng trên dưới 50kg nên người trồng rất vất vả trong quá trình chăm sóc.

Số bí trên giàn chỉ giữ lại số ít, phần nhiều khi bí ra quả non thì cắt bán như những loại bí đao thông thường dùng làm thực phẩm xanh, giá bí non vụ này là 8.000 đồng/kg" - ông Giáo cho biết.

Giá cả là vấn đề khiến người dân trồng bí phải suy nghĩ, tuy nhiên, nhiều người nói rằng, đây là nghề của ông bà để lại nên phải giữ, phải làm.

Không ai còn nhớ giống bí đao vỏ xanh “khổng lồ” ở Chánh Trạch này được lấy từ đâu và từ khi nào. Ông Tám Giáo - một người trồng bí lâu đời ở làng Chánh Trạch nói: “Ít nhất là 4 đời người rồi nên tôi gọi bí này là bí truyền thống, nghề này là nghề truyền thống của ông cha mình truyền cho mình thì mình phải làm. Trước đây, ông bà mình trồng những quả bí 70 - 80 kg là chuyện bình thường, giờ thì chỉ khoảng trên dưới 50 kg; rất ít quả nặng như xưa”.

Theo người dân trồng bí “khổng lồ”, loại nông sản đặc hữu này là nhờ vùng đất Chánh Trạch có thổ nhưỡng kỳ lạ. Tại vùng đất này, cả gạo nếp, gạo tẻ hay nhiều loại nông sản khác đều đặc biệt ngon hơn các vùng khác. Người đi đường giữa trưa nóng bức, khi vào làng thì được hưởng làn gió mát. Tại đây, ba bề núi bao bọc, hướng mặt ra biển; bên dưới có được mạch nước ngầm tốt. Chánh Trạch còn có loại “rượu vua” trứ danh ít loại rượu nào sánh kịp.

Bí đao truyền thống nhưng giá rẻ

Nhiều lần, khách thập phương nghe tiếng bí Chánh Trạch nên xuống xem, vào từng vườn, chọn ra quả già nhất mua giá cao rồi mang đi thẳng. Mục đích chính là dùng để làm giống, nhưng rồi không đâu có được những quả bí to hơn thân người như ở đây.

Dân làng Chánh Trạch nhà nào cũng có giống bí khổng lồ trong nhà, năm nào thích thì mang ra trồng. Có năm cao điểm, hàng trăm hộ dân cùng trồng, diện tích bí đao vỏ xanh “khổng lồ” ở đây lên tới 20 ha, sản lượng thì lên tới hàng trăm tấn. Phó chủ tịch UBND xã Mỹ Thọ, Nguyễn Kim Trắc cho hay:

Đáng buồn, loại bí “khổng lồ” này không ở đâu có được, nhưng giá thì quá rẻ. Trong khi đó lại chưa có tổ chức nào đứng ra liên kết mua bán với nông dân, cũng chưa có đơn vị nào nghiên cứu lưu giữ nguồn gen. Người dân hoàn toàn tự trồng, tự bán. Nếu có được thương hiệu, được bao tiêu giá cao thì cả làng cùng trồng, việc giữ gen quý của giống cây trồng này sẽ được đảm bảo, đồng nghĩa với việc sẽ giữ được nghề của cha ông.

Trước đây loại bí này chủ yếu dùng làm mứt, nay được dùng để chiết suất trà bí đao. Một đặc sản từ cây bí đao rất được ưa chuộng là nước bí. Nước được lấy từ cây bí sau khi thu hoạch, có cây thu được một lít nước. Nước bí dùng để thanh nhiệt, giải độc; trị các loại bệnh thông thường như lang ben, hắc lào và cũng có thể để từ năm này qua năm khác mà không bị hỏng.

Tuy nhiên, người trồng bí “khổng lồ” ở Chánh Trạch đang có chút phấn khởi khi từ năm ngoái, nhiều người thu mua từ Phú Yên, Bình Dương, TP.HCM, Long An... đã tìm về Chánh Trạch. Bí đao “khổng lồ” sau khi thu hoạch có thể để được cả năm không hư hỏng.

Theo Người Đưa Tin