Tổng thống Mỹ Barack Obama nhấn mạnh phán quyết của Tòa Trọng tài quốc tế về Biển Đông có tính ràng buộc. (Ảnh: AFP)

Tại hội nghị thượng đỉnh Đông Á hôm qua, các lãnh đạo khu vực đã đưa ra tuyên bố Viêng Chăn. Tuyên bố nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình, ổn định, an ninh an toàn tự do hàng không, hàng hải ở Biển Đông, kêu gọi giải quyết hòa bình các tranh chấp, ủng hộ ASEAN và Trung Quốc thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông và sớm hoàn tất Bộ Quy tắc ứng xử hiệu quả ở Biển Đông (COC). Tuy nhiên, tuyên bố không chỉ đích danh Trung Quốc và cũng không đề cập đến các hoạt động xây đảo nhân tạo trái phép của nước này ở Biển Đông.

Ngay sau hội nghị này, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Lưu Chấn Dân nói rằng: “Tổng cộng 16 trong số 18 quốc gia tại hội nghị, trong đó bao gồm tất cả các nước ASEAN ủng hộ nỗ lực chung của Trung Quốc và ASEAN nhằm thúc đẩy đàm phán về COC". Trong khi đó, quan chức này lớn tiếng chỉ trích: “Chỉ có 2 quốc gia đề cập đến phán quyết của tòa trọng tài quốc tế và nói rằng phán quyết mang tính ràng buộc và các bên cần tuân thủ”. Ông Lưu không nêu đích danh Mỹ và Nhật Bản.

Thực tế, tại hội nghị ở Lào, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã đề cập đến phán quyết mà Tòa Trọng tài quốc tế của Liên Hợp Quốc đưa ra hôm 12/7 nhằm bác bỏ yêu sách “đường chín đoạn” phi lý của Bắc Kinh ở Biển Đông. “Phán quyết của Tòa Trọng tài hồi tháng 7 có tính ràng buộc, giúp làm rõ các quyền hàng hải ở khu vực. Tôi hy vọng có thể thảo luận về các biện pháp để chúng ta phối hợp hạ nhiệt căng thẳng và thúc đẩy ngoại giao và ổn định”, ông Obama nói.

Phán quyết này cũng một lần nữa được Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đề cập tại hội nghị. Phát biểu với lãnh đạo các nước ASEAN, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe ngày 7/9 nói rằng, Nhật Bản “quan ngại sâu sắc” về việc Trung Quốc tăng cường hiện diện tại Biển Đông. “Tôi hy vọng tất cả các bên liên quan tới tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông sẽ tuân thủ phán quyết của Toà trọng tài trong vụ kiện giữa Trung Quốc và Philippines. Hy vọng rằng phán quyết này sẽ giúp tìm ra một phương hướng giải quyết hoà bình cho tranh chấp hiện nay”, ông Abe nói.

Trung Quốc đến nay vẫn ngang ngược không công nhận phán quyết của Tòa Trọng tài và trắng trợn tuyên bố sẽ tiếp tục các hoạt động xây dựng ở Biển Đông. Giới quan sát cho rằng, Trung Quốc có thể đang chuẩn bị cho hoạt động cải tạo ở bãi cạn Scarborough của Philippines. Tổng thống Philippines tuần trước dẫn nguồn tin tình báo nói rằng, Manila đã phát hiện các tàu cỡ lớn của Trung Quốc ở khu vực bãi cạn Scarborough.

Theo Dân Trí