Giới đầu tư đang đặt cược rằng Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ trở thành Tổng thống thứ ba bị luận tội trong lịch sử nước Mỹ nhưng sẽ không bị kết tội và phế truất chức vụ. Các dữ liệu lịch sử cho thấy việc một Tổng thống Mỹ bị luận tội không tác động nhiều đến thị trường chứng khoán và trường hợp của ông Trump hiện nay sẽ không phải là một ngoại lệ.

Thị trường chứng khoán Mỹ không bị tác động mạnh trong các cuộc luận tội trước đây đối với Tổng thống Andrew Johnson (trái) và Tổng thống Bill Clinton (giữa). Giới đầu tự dự báo Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ trở thành Tổng thống thứ ba bị luận tội trong lịch sử nước Mỹ nhưng sẽ không bị phế truất chức vụ. (Ảnh: CNN)

Hôm 24-9, Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi thông báo Hạ viện Mỹ sẽ tiến hành điều tra luận tội Tổng thống Donald Trump liên quan việc ông bị cáo buộc kêu gọi Ukraine hỗ trợ để hạ bệ uy tín đối thủ của đảng Dân chủ Joe Biden trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng năm 2020.

Theo đơn tố giác nặc danh từ một thành viên thuộc cộng đồng tình báo Mỹ, trong cuộc điện đàm với Tổng thống Ukraine vào ngày 25-7, ông Trump thúc giục Tổng thống Ukraine điều tra cha con ông Joe Biden vì cho rằng hồi đầu năm 2016, ông Joe Biden, lúc đó là phó Tổng thống Mỹ, đã thúc ép chính phủ Ukraine sa thải Tổng công tố viên Ukraine, Viktor Shokin, để dập tắt cuộc điều tra các sai phạm của Công ty sản xuất khí đốt  Burisma Holdings (Ukraine), nơi con trai ông, Hunter Biden, đang là một thành viên hội đồng quản trị.

Xác suất Tổng thống Trump bị luận tội tăng

Ngay sau khi bà Pelosi thông báo Hạ viện mở cuộc điều tra luận tội Tổng thống Trump, tỷ lệ đặt cược ông sẽ bị Hạ viện bỏ phiếu tán thành luận tội trên trang web cá cược các sự kiện chính trị và tài chính PredictIt tăng mức đặt 0,62 xu Mỹ (cent) ăn 1 đô la Mỹ, tăng mạnh so với mức 24 cent ăn 1 đô la Mỹ vào ngày 18-9. Điều này có nghĩa là giới đầu tư đang dự báo Tổng thống Trump có khả năng bị Hạ viện luận tội với xác suất 62%.

Tuy nhiên, họ chỉ đặt cược ông Trump bị Thượng viện Mỹ kết tội và phế truất chức vụ với xác xuất 18%, tức 18 cent ăn 1 đô la.

Những người đặt cược trên PredictIt có thể mua cổ phiếu dự báo một sự kiện xảy ra hoặc không xảy ra với mức giá từ 1 đến 99 cent. Sau đó, họ vẫn có thể giao dịch các cổ phiếu này khi sự kiện vẫn chưa có kết quả cuối cùng.

Người dân biểu tình kêu gọi luận tội Tổng thống Trump bên ngoài tòa nhà Quốc hội Mỹ ở Washington hôm 26-9. (Ảnh: AP)

Các tỷ lệ cá cược hiện nay trên PredictIt cho thấy ông Trump có khả năng bị Hạ viện bỏ phiếu luận tội nhưng ít khả năng bị Thượng viện kết tội và phế truất chức vụ.

Điều này khá dễ hiểu vì phe Dân chủ đang nắm đa số ghế tại Hạ viện, nơi sẽ bỏ phiếu có tán thành luận tội ông Trump hay không sau khi Ủy ban Tư pháp Hạ viện thông qua các điểm cáo buộc luận tội đối với ông.

Hạ viện Mỹ có tổng cộng 435 thành viên, bao gồm 235 thành viên đảng Dân chủ, 199 thành viên đảng Cộng hòa và một thành viên độc lập. Để ông Trump chính thức bị luận tội, cần sự ủng hộ quá bán tối thiểu 218 phiếu ở Hạ viện Mỹ. Theo phân tích của Washington Post, đến nay, có 224 trong số 235 hạ nghị sĩ đảng Dân chủ bày tỏ ủng hộ luận tội ông Trump. Như vậy, đảng Dân chủ có thể luận tội tổng thống mà không cần phe Cộng hòa ủng hộ.

Trong khi đó, Thượng viện Mỹ, nơi đảng Cộng hòa của ông Trump đang kiểm soát, sẽ là nơi quyết định có kết tội và phế truất Tổng thống hay không. Ông Trump chỉ bị kết tội và phế truất chức vụ trong trường hợp có tối thiểu 2/3 số phiếu (67 phiếu) tại Thượng viện nhất trí. Thượng viện có 100 ghế, trong đó, đảng Cộng hòa nắm 53 ghế, đảng Dân chủ nắm 45 ghế và hai ghế còn lại thuộc về các thành viên độc lập. Đa số các thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa ủng hộ ông Trump nên khó có khả năng ông bị Thượng viện kết tội và phế truất chức vụ.

Thị trường sẽ không bị tác động mạnh

Hôm 26-9, viết trên Twitter, Tổng thống Trump cảnh báo thị trường chứng khoán Mỹ sẽ sụp đổ nếu ông bị Hạ viện bỏ phiếu luận tội. Tuy nhiên, giới đầu tư và nhà phân tích dường như đặt cược rằng luận tội tổng thống rằng sẽ vẫn là câu chuyện mang nặng tính chính trị, không tác động mạnh đến triển vọng tăng trưởng kinh tế Mỹ và lợi nhuận của các doanh nghiệp Mỹ.

Art Hogan, Giám đốc chiến lược thị trường ở Công ty chứng khoán NSC, nói: “Thị trường không sụp đổ vì Tổng thống bị luận tội mà chỉ sụp đổ vì các cơn suy thoái kinh tế, thường do các sai lầm về chính sách”.

Trong lịch sử Mỹ, chỉ có hai Tổng thống Andrew Johnson và Bill Clinton bị Quốc hội Mỹ luận tội lần lượt vào năm 1868 và 1998 nhưng họ không bị thượng viện Mỹ kết án và phế truất chức vụ. Tổng thống Richard Nixon bị Hạ viện tiến hành điều tra luận tội năm 1974 vì vụ bê bối nghe lén Watergate nhưng ông đã từ chức trước khi Hạ viện bỏ phiếu thông qua nghị quyết luận tội ông.

Khi Tổng thống Andrew Johnson bị luận tội vào năm 1868, thị trường chứng khoán Mỹ không có phản ứng mạnh nào. Trong khi đó, thị trường nhìn chung vẫn tăng điểm trong suốt thời gian Tổng thống Bill Clinton bị luận tội với cáo buộc cản trở công lý trong cuộc điều tra vụ bê bối quan hệ tình ái với nữ thực tập sinh Nhà Trắng Monica Lewinsky.

Sau khi Hạ viện Mỹ tiến hành điều tra luận tội ông Nixon vào đầu năm 1974, thị trường chứng khoán Mỹ vẫn tăng điểm nhẹ trong những tháng sau đó. Kể từ khi ông từ chức vào tháng 8-1974 cho đến cuối năm đó, thị trường chứng khoán Mỹ giảm mạnh với chỉ số trung bình công nghiệp Dow Jones giảm đến 20,7%. Song thị trường suy giảm chủ yếu vì cơn suy thoái kinh tế đang diễn ra vào thời điểm đó, chứ không phải do các biến động chính trị.

Art Hogan nói: “Thị trường chỉ đi theo nền kinh tế, chứ không phải ai đang nắm quyền ở Nhà Trắng”.

Triển vọng kinh tế Mỹ có thể bị tác động mạnh bởi những chuyển biến trong cuộc chiến tranh thương mại Mỹ-Trung. Vẫn chưa rõ việc ông Trump bị luận tội sẽ làm tăng hay giảm xác suất hai nước đạt được thỏa thuận thương mại, giúp loại bỏ mối đe dọa ngắn hạn đối với nền kinh tế Mỹ.

“Giờ đây, thị trường dường như tập trung vào chính sách ngoại thương của Tổng thống Trump hơn là rủi ro bị luận tội của ông ấy. Ẩn số hiện nay là luận tội sẽ tác động như thế nào đến các quyết định của Nhà Trắng về đàm phán thương mại với Trung Quốc”, các nhà phân tích của ngân hàng USB viết trong báo cáo gửi cho khách hàng hôm 26-9.

Cuộc đấu tố luận tội Tổng thống Trump cũng có thể tác động đến kết quả cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2020. Giới đầu tư có thể phản ứng tiêu cực nếu một tổng thống ít thân thiện với giới kinh doanh hơn được bầu làm tổng thống Mỹ.

Xác xuất thượng nghị sĩ Elizabeth Warren trở thành ứng cử viên Tổng thống được chọn đại diện cho Đảng Dân chủ trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng đã tăng lên mức 50% trên trang cá cược PredictIt so với mức 30% vào một tháng trước đây. Xác xuất này của cựu Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden giảm từ 27% xuống còn 20%.

Greg Valliere, Giám đốc chiến lược ở công ty AGF Investments, cho biết thị  trường có thể yên tâm với Joe Biden nhưng sẽ lo ngại trước khả năng bà Warren lên nắm quyền Tổng thống Mỹ. Giới đầu tư cho rằng bà Warren sẽ là “tai họa” cho thị trường trong ngắn hạn vì trong cuộc vận động tranh cử hiện nay, bà kêu gọi chẻ nhỏ các tập đoàn công nghệ khổng lồ của Mỹ để hạn chế độc quyền đồng thời đề xuất áp thuế mới đối với những người siêu giàu. Bà cũng không ủng hộ thương mại tự do, vì vậy, có rất ít triển vọng Mỹ sẽ nhanh chóng đạt thỏa thuận thương mại với Trung Quốc nếu bà đắc cử Tổng thống.

Theo TB KTSG