Ðã chuẩn bị sẵn tinh thần ở tù tiếp 3 tháng nữa để rồi sau đó được hưởng không khí tự do, nhưng chỉ mới 13 ngày sau, Tùng được mời lên và được thông báo sẽ được thả ngay. Họ nói, “Thống đốc đã ký lệnh thả ông thì chúng tôi không có lý do gì tiếp tục giữ ông ở lại tù INS. Hãy gọi gia đình lên chở về.” “Em lại bị sốc. Trời đất ơi!” Tùng cười rất tươi.

>> Chuyện một người tù Việt ở Mỹ làm lại cuộc đời ( Phần 1)


Những bước chân đầu tiên ngoài nhà tù

Thoát khỏi bản án của kẻ giết người, Tùng ra khỏi San Quentin để vào tù của Sở Di Trú tại San Francisco. “Chờ ngày trục xuất về Việt Nam,” Tùng kể, vì khi bị bắt Tùng chưa có quốc tịch Mỹ. Tùng bị giam trong thời hạn 90 ngày để chờ Việt Nam nhận về.

Ðã chuẩn bị sẵn tinh thần ở tù tiếp 3 tháng nữa để rồi sau đó được hưởng không khí tự do, nhưng chỉ mới 13 ngày sau, Tùng được mời lên và được thông báo sẽ được thả ngay. Họ nói, “Thống đốc đã ký lệnh thả ông thì chúng tôi không có lý do gì tiếp tục giữ ông ở lại tù INS. Hãy gọi gia đình lên chở về.”

“Em lại bị sốc. Trời đất ơi!” Tùng cười rất tươi.

Gia đình Tùng cũng không thể ngờ tin này. Mẹ Tùng kể: “Tôi đang đi làm ở hãng, nghe điện thoại của con gái tôi báo rằng thằng Tùng được thả, tôi nhảy lên, hét lên và xin nghỉ việc về nhà để cùng thằng út đi đón nó liền.”

Bà nói lại một cách xúc động, “Tôi từng nghĩ con mình không có ngày về. Bởi những người có án chung thân thì sự ân xá, tha ra sao mà xa xăm quá!”

Còn ba Tùng, ngay trong ngày nhận tin Tùng được ra tù, ông đã “xuống tóc” để cảm ơn trời đất.

“18 năm, em không thể nào ngờ được giây phút đó.” Tùng đưa tay lên quẹt nhanh những giọt nước mắt.

Nếu suốt một tuần đầu Tùng không thể nào ngủ được bởi em cứ như sống lơ lửng giữa không trung, thì cũng suốt tuần lễ đó mẹ Tùng không thể nào ăn được.

“Tôi đứng trong bếp nhìn ra sân, nơi Tùng và ba nó ngồi nói chuyện, mà cứ tưởng như trong mơ.” Mẹ Tùng nói.

Tùng chia sẻ cảm xúc của một người mà thời gian tù dài hơn tuổi anh từng sống ngoài đời: “Em giống như đi trên 'air' đó. Em ngủ không được. Tuần đầu tiên là không ngủ. Mấy tuần sau khoảng 3, 4 giờ sáng mới ngủ. Chỉ nằm vậy thôi, không nghĩ gì. Im lặng em không ngủ được, tắt đèn em ngủ không được. Vì bao nhiêu năm nay em ngủ trong tù nó ồn, nó sáng, và em 'feel' được cái ngộp.”

“Bây giờ ra đây cứ đến những chỗ đông, hay khi ngủ mở mắt ra thấy tối hù là em thấy ngộp, thấy muốn bị ói,” Tùng nói tiếp.

Cũng trong tuần đầu Tùng không ăn được, “Mẹ kêu ăn cái gì cũng không ăn được, đi tiệm cũng không ăn được.”

Tùng giải thích lý do có thể khiến người khác chùng lòng, “Vì ngày xưa đến giờ em không có được sự chọn lựa, em không được chọn, người ta đưa đến và em lấy, vậy thôi. Cho nên giờ kêu em chọn, em không làm được. Mười mấy năm trời em không có cái đó cho nên...”

Vào tiệm phở, người ta đưa “menu” ra, Tùng chỉ biết chỉ đại vào một món. Khi tô phở được mang ra, Tùng nhìn tô phở, và “Em xin người ta cái nĩa, em ăn phở bằng nĩa, vì lâu rồi không cầm đũa được.” Tùng lại cười, nụ cười xao xác.

Tùng cảm thấy có rất nhiều điều xa lạ, sợ hãi với thế giới bên ngoài, mà điều Tùng sợ nhất, lại là “sợ người ta.”

Tùng tâm sự, “Em vô tù lúc em 16 tuổi, rồi nó 'stop right there' em đâu còn biết gì nữa. Em lớn lên trong tù, giờ ra đây, em phải 'reconnect' lại từ lúc em 16 tuổi, nhiều khi tính tình em có khác, nhưng những hiểu biết về mọi thứ xung quanh hình như cũng là một đứa 16, 17 tuổi.”

“Không bao giờ em đi đến chỗ đông người một mình. Chỉ một lần duy nhất em đón xe bus đi thử, đi một mình. Nhưng vừa lên xe, em cảm thấy ngộp và cảm thấy tủi thân. Thế là em xuống xe liền ở trạm kế.” Tùng kể.

Ra tù, Tùng ấp ủ nhiều ước mơ, những ước mơ mà những người đã ở tù lâu, mười mấy hai mươi năm trở lên đều có, đó là muốn làm điều gì đó giúp cho những người khác tránh giẫm vô bước chân mình đã bước qua.

Bơ vơ không việc làm

Sau những cảm xúc sung sướng của những ngày đầu tiên ra tù, điều mà những người như Tùng phải đối diện một cách khắc nghiệt nhất chính là đi tìm việc làm.

Tùng cho biết bao nhiêu đơn xin việc gửi đi đều không thấy trả lời. Có ai dám mạnh dạn nhận một người mới ra tù vào làm việc không?

Trong một lúc tình cờ, Tùng đọc báo thấy một tiệm dry clean cần người giúp. “Em gọi đến xin, nói rằng em từng học nghề này nhưng chưa bao giờ đi làm.”

Ông Nguyên Vũ chủ tiệm gọi Tùng đến thử việc. Cũng trong ngày thử việc đầu tiên đó, Tùng đã nói cho người chủ biết mình vừa mới ra tù.

“Rất là may mắn, ảnh nói ảnh không quan tâm, miễn là em làm được việc,” Tùng kể.

Ông Nguyên Vũ một cách đơn giản, “Thực tình tôi chỉ cần người biết làm việc, chứ không quan tâm đến quá khứ của họ.”

Bằng cách tự học, tự tìm hiểu, Tùng Nguyễn đã đưa được mình ra khỏi tù, sau 18 năm.

 

“Nếu hỏi tôi có nghĩ gì khi nhận Tùng không thì thực là tôi không nghĩ gì hết, tôi coi Tùng như em mình. Thanh niên mà, ai không từng có những lầm lỡ. Và người đời thường trông vào lỗi lầm đó để nhìn họ bằng con mắt khác,” ông Nguyên nói tiếp.

Có lẽ, ông Nguyên cũng như cửa tiệm gia đình anh đã không thể ngờ rằng, thái độ tin tưởng chấp nhận một người như Tùng vào làm việc, có ý nghĩa lớn lao với Tùng như thế nào.

“Tụi em chẳng khác gì những người thuộc tận cùng xã hội. Em chỉ cảm thấy có lại được sự tự tin là do những người như anh Nguyên mang lại.” Tùng nói một cách xúc động.

Hiện tại, Tùng Nguyễn đang ấp ủ nhiều ước mơ, được đi học đại học, được tham gia vào những dự án giúp đỡ cho những người tù chung thân có được ngày tạm tha (parole date), được chia sẻ những kinh nghiệm cay đắng của mình cho những thanh thiếu niên sẽ, đang, đã bước vào con đường như Tùng.

Tùng nhắc lại lời mình nói với người “parole officer”: “Em nói với ổng, bây giờ em không chỉ sống cho một mình em mà em sống cho cả người đã chết trong vụ án của em, dù em không phải là người làm ảnh chết. Ảnh chết khi mới 19 tuổi thôi, mất hết tương lai, mất tất cả những gì ảnh chưa kịp có. Khi đó em cũng không còn gì, cũng mất hết.”

Ngừng lại vài giây, Tùng nói tiếp, “Nhưng bây giờ, em được ra ngoài, em sống cho cả ảnh, bởi cái gì em có ngày hôm nay ảnh không có, ba mẹ ảnh không có.”
 

Theo NV