Theo Wall Street Journal, kho nhôm khổng lồ phủ bạt tại Vũng Tàu nhiều khả năng thuộc quyền sở hữu của China Zhongwang, tập đoàn lớn chuyên về nhôm của Trung Quốc nằm dưới sự quản lý của tỷ phú Lưu Trung Thiên (Liu Zhongtian).

Ông Lưu nằm trong top những người giàu nhất Trung Quốc với tài sản được Forbes định giá 3,2 tỷ USD. Lượng tài sản kếch sù của vị này chủ yếu đến từ kinh doanh nhôm - lĩnh vực khiến ông được mệnh danh là "ông trùm".

Lưu Trung Thiên sinh năm 1964 tại Liêu Ninh, lập nghiệp khi Trung Quốc đang đổi mới nền kinh tế và đã tận dụng thời cơ này để kinh doanh, giàu lên nhanh chóng. Bắt đầu việc buôn bán từ năm 14 tuổi với chỉ 200 NDT vay được, Lưu sản xuất và bán sơn chống cháy cho các nhà máy địa phương. Sau đó ông sớm tự mở một loạt nhà máy trong những năm đầu thị trường mở cửa.

Lưu tốt nghiệp đại học khá muộn, tới năm 2002 mới có bằng cử nhân từ trường đại học Truyền thanh và truyền hình Liêu Ninh. Ông thành lập và giữ chức Chủ tịch tập đoàn China Zhongwang từ năm 2008 tới nay.

Tỷ phú Lưu Trung Thiên, chủ tịch tập đoàn China Zhongwang. Ảnh: Forbes.

Tập đoàn do ông lãnh đạo với phương châm "Tiến lên hoặc bị vùi lấp" đã trở thành một thế lực trong ngành công nghiệp nhôm Trung Quốc. Từ ngành nhôm, Lưu Trung Thiên đã nhanh chóng mở rộng kinh doanh sang các lĩnh vực khác như sản xuất nhựa và hóa chất.

Năm 2009, tập đoàn China Zhongwang tiến hành IPO, có thêm nguồn lực để đẩy mạnh kinh doanh. Cùng năm đó, lượng nhôm Trung Quốc xuất sang Mỹ tăng đột biến lên mức 192.000 tấn, gấp đôi so với 2008. Cũng năm đó theo số liệu của GTIS, giá nhôm nhập khẩu tại Mỹ giảm tới 30%.

Dòng dịch chuyển bất thường của nhôm đã khiến cơ quan chức năng Mỹ nghi ngờ. Sau các cuộc điều tra, tập đoàn China Zhongwang cùng nhiều đơn vị sản xuất nhôm của Trung Quốc đã bị cáo buộc bán phá giá. Năm 2010, thuế bán phá giá 374% được áp lên mặt hàng nhôm từ Trung Quốc.

Các công ty nhôm Trung Quốc, trong đó có tập đoàn của Lưu đã buộc phải tìm cách lách luật. China Zhongwang vướng phải nhiều nghi vấn về việc xuất nhôm sang các nước thứ ba như Mexico hay Việt Nam rồi dùng các công ty tại nước sở tại để tái xuất hàng sang Mỹ hay các thị trường bị áp thuế.

So với mức 374% cho nhôm Trung Quốc, nhôm Việt Nam xuất vào Mỹ chỉ phải chịu thuế 5%.

Kho nhôm khổng lồ 500.000 tấn mập mờ về nguồn gốc đang phủ bạt ở Vũng Tàu. Ảnh: Wall Street Journal.

Theo nhiều nguồn tin, các công ty nhôm ở Mexico được thành lập bởi bạn của con trai ông Lưu và được sử dụng như bước đệm để tránh thuế. Nhờ hiệp đinh NAFTA, thuế nhập khẩu nhôm từ Mexico vào Mỹ cũng thuộc vào hàng thấp nhất thế giới.

Tập đoàn China Zhongwang cũng như cá nhân ông Lưu đã phủ nhận mọi cáo buộc, tuy nhiên việc kho nhôm 500.000 tấn bỗng dưng biến mất bí ẩn ở Mexico rồi xuất hiện ở Vũng Tàu đã một lần nữa dấy lên nghi vấn về hành vi trốn thuế của tỷ phú Trung Quốc. Việt Nam dường như đang thay thế vai trò của Mexico trên hành trình xuất khẩu nhôm từ tập đoàn của ông Lưu.

Từ đầu năm 2015, khoảng 1,7 triệu tấn phôi nhôm trị giá 5 tỷ USD đã được nhập khẩu vào Việt Nam từ Mexico, Trung Quốc và Mỹ, theo số liệu của GTIS. Lượng nhôm chiếm 14% trữ lượng thế giới này nếu được đẩy ra thị trường sẽ tạo biến động không nhỏ tới giá nhôm toàn cầu.

Theo Zing