Vinalines mua tàu như chơi chứng khoán

Thứ ba, 22/05/2012, 09:12
Thời kỳ ông Dương Chí Dũng làm tổng giám đốc, chủ tịch hội đồng quản trị Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines) từ năm 2005-2010 đã vung 22.853 tỉ đồng mua ồ ạt tàu cũ.
 
 
 
Tàu Vinalines Global đóng năm 1994 tại Nhật Bản, được Vinalines mua về năm 2008.


Việc mua tàu cũ ồ ạt và dễ dàng đến mức các chuyên gia ngành tàu biển đã phải ví von: Vinalines mua tàu như chơi chứng khoán.
 
Để xảy ra thực trạng trên, giới kinh doanh vận tải biển nhận định việc kiểm soát đầu tư, mua sắm tàu biển cũ của Bộ Giao thông vận tải đối với Vinalines quá lỏng lẻo.

 
Phải treo cờ nước ngoài
 
Theo Thanh tra Chính phủ, trong giai đoạn 2005-2010 Vinalines đã đầu tư 22.853 tỉ đồng mua 73 tàu cũ của nước ngoài đã qua sử dụng với năng lực hơn 2 triệu tấn. Số tiền mua tàu trên gồm vay ngân hàng thương mại hơn 943 triệu USD và 348,7 tỉ đồng. Trong đó có 17 tàu trên 15 tuổi, thậm chí tàu Lively Falcon 30 tuổi. Tất cả các tàu này không đủ điều kiện đăng ký tại VN mà phải treo cờ ngước ngoài như Mông Cổ, Panama...
 
Trong số 77 tàu cũ được mua từ nước ngoài đã qua sử dụng, công ty mẹ - Vinalines trực tiếp mua 14 tàu, với tổng vốn đầu tư trên 7.569 tỉ đồng. Bảy công ty cổ phần có vốn chi phối của Vinalines mua 41 tàu, tổng vốn đầu tư 14.480 tỉ đồng. Còn lại bảy công ty liên kết đã chi ra 804 tỉ đồng mua 18 tàu cũ.
 
Theo Thanh tra Chính phủ, Vinalines có tới 36 tàu mua từ năm 2005-2010 bị lỗ nặng. Trong đó Vinalines và hai chi nhánh TP.HCM, Hải Phòng có 100% vốn nhà nước mua 11 tàu cũ với giá 6.358,9 tỉ đồng. Kết quả kinh doanh tính đến hết năm 2010 lỗ 606,7 tỉ đồng.

Các doanh nghiệp thành viên và có cổ phần chi phối của Vinalines đã mua 17 tàu với giá 6.643,2 tỉ đồng. Kết quả kinh doanh cũng bị lỗ 941,4 tỉ đồng. Ngoài ra, Công ty cổ phần vận tải biển Hải Âu có dưới 50% vốn nhà nước mua sáu tàu trị giá 116,7 tỉ đồng, kinh doanh bị lỗ 23 tỉ đồng.
 
Một vị nguyên là lãnh đạo Cục Đăng kiểm VN nhận xét trong giai đoạn 2005-2010, Vinalines đã mua tàu cũ theo kiểu chơi chứng khoán! Sử dụng tiền vô tội vạ và thiếu tính toán nên hậu quả là nhiều tàu mua về khai thác bị thua lỗ. Chưa kể nhịp độ hoạt động thị trường kinh doanh vận tải biển quốc tế nên giá thị trường tàu cũ tháng này hạ 20-30% nhưng tháng sau có khi tăng đến 30-40% hoặc ngược lại.
 
 
Tàu Sông Gianh được Vinalines mua 400 tỉ đồng nhưng nằm “đắp chiếu” gần bốn năm trên sông Sài Gòn.


Coi dự án mua tàu như miếng bánh?
 
Theo ông Doãn Mạnh Dũng - tổng thư ký kiêm phó chủ tịch Hội Khoa học kỹ thuật và kinh tế biển TP.HCM, thông thường các “đại gia” trong ngành vận chuyển thường đầu tư vào đóng mới tàu, khai thác trong vòng 6-7 năm (đây là thời kỳ con tàu khai thác hiệu quả nhất) rồi sẽ bán. Khi đó, các doanh nghiệp không mạnh về tài chính sẽ mua tàu ở độ tuổi này, khai thác từ 7-20 năm, hoặc cầm cự lắm được thêm ba năm nữa là phải bán sắt vụn.

Đa số doanh nghiệp VN đều mua tàu ở giai đoạn khai thác thứ hai này. Chủ tịch hội đồng quản trị một công ty cổ phần vận tải biển ở TP.HCM cho biết doanh nghiệp cổ phần vốn tư nhân cũng mua tàu cũ, nhưng chỉ từ 5-15 tuổi và rất ít mua tàu đã khai thác được 17-18 năm. Dù mua tàu cũ hay mới, doanh nghiệp đều tính toán phải có hiệu quả kinh doanh.
 
Tuy nhiên theo ông Dũng, không phải doanh nghiệp nào cũng mua tàu về vì mục đích kinh doanh mà còn vì nhiều vấn đề khác nữa. Nếu mua tàu về chỉ để “làm dự án”, coi dự án mua sắm như một cái bánh thì người mua sẽ chọn phương án mua tàu già để dễ có “lợi ích” hơn mua tàu mới.

Vì vậy, ở công ty nhà nước mới thường xảy ra tình trạng thi nhau mua tàu già. Còn ở các công ty tư nhân, tiền là của họ nên họ kiểm soát rất chặt. Trước khi mua, họ phải đặt bài toán kinh doanh ra đong đếm, đặt lợi ích kinh doanh là duy nhất chứ không thể vì mục đích nào khác.
 
Ông Dũng phân tích việc Vinalines mua những con tàu trên 20 tuổi, thậm chí có tàu mua về đã 30 tuổi, hay ụ nổi khi mua về đã 43 tuổi... cho thấy Vinalines xem nhẹ lợi ích kinh tế. Bởi sau tuổi 20, nhiều bộ phận của tàu, các máy móc thiết bị sẽ xuống cấp trầm trọng, hư hỏng rất nhiều.

Khi đó, tàu phải nằm ụ sửa chữa liên tục, không khai thác được, chi phí sửa chữa lại tốn kém. Tình trạng như vậy thì doanh thu không thể nào bù đắp nổi. Bản thân một số doanh nghiệp có cổ phần của Vinalines phải bán tàu trong những năm gần đây cũng cho biết lý do phải bán là tàu già, khai thác không hiệu quả.
 
 
Lách luật
 
Theo nghị định 29/2009/NĐ-CP quy định về việc đăng ký và mua bán tàu biển, với trường hợp tàu biển đăng ký lần đầu tại VN, tàu biển đã qua sử dụng phải có tuổi tàu tính từ năm đóng tàu không qua 10 tuổi với tàu khách và các loại tàu biển khác không quá 15 tuổi. Trong trường hợp đặc biệt phải do bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải quyết định, nhưng không được quá 5 tuổi so với tuổi tàu quy định nói trên. Tuy nhiên, nghị định này cũng quy định tàu biển thuộc sở hữu của các tổ chức, cá nhân VN được phép đăng ký mang cờ nước ngoài trong trường hợp không đủ điều kiện đăng ký trong sổ đăng ký tàu biển quốc gia VN. Như vậy, với những trường hợp tàu quá 15 tuổi, doanh nghiệp vẫn dễ dàng mua về và đăng ký mang cờ quốc tịch nước ngoài.
 
Theo một cựu lãnh đạo Cục Đăng kiểm VN, do hiện nay chưa có quy định sử dụng tiền nhà nước phải mua tàu cũ dưới 15 tuổi nên Vinalines đã dễ dàng mua những con tàu già cỗi.
 
 

Theo Tuổi Trẻ

Các tin mới hơn

Các tin cũ hơn

Tìm
Liên kết hữu ích