Hệ thống hình ảnh trên các tảng đá granite ở Nga và phía Bắc Thụy Điển cho thấy con người từ thời đồ đồng đã được tạo nên để kết nối mọi người trong xã hội.
Bằng cách sử dụng mô hình máy tính, Mark Sapwell, nghiên cứu sinh tiến sĩ ngành khảo cổ học ở ĐH Cambridge, đã phân tích 3.500 hình ảnh nghệ thuật trên đá ở khu vực từ Nämforsen (Thụy Điển) tới Zalavruga ở phía Tây nước Nga.
“Dù những tảng đá đó đã được ghi chép trong các tài liệu từ những năm 1900, mô hình máy tính cho chúng ta có được cái nhìn độc đáo về cách những hình ảnh này được sắp xếp và tích lũy qua thời gian”, Sapwell nói.
Các hình ảnh thay đổi theo thời gian, thể hiện sự thay đổi trong sở thích của người cổ.
Được tạo ra từ khoảng năm 4000 TCN, các hình trạm khắc trên đá thể hiện hình ảnh nhiều động vật, con người, thuyền bè, các cảnh săn bắt – thậm chí các quái vật đầu người mình ngựa và người cá. Chúng được tạo nên bởi các thế hệ người bán du cư. Họ sống trên đất liền vào mùa đông để săn bắt, sau đó chuyển tới gần bờ biển và bờ sông để đánh cá.
Khi họ tìm được những địa điểm quan trọng và thuận lợi trên ngã rẽ của sông, những tảng đá ven bờ sông có thể là địa điểm rất dễ quan sát đối với người qua lại, để họ biết được dấu tích của những người đã đến trước mình.
“Tác phẩm nghệ thuật trên đá chúng ta thấy ngày nay là kết quả của nhiều lần chạm khắc mà người cổ tạo ra để tương tác với nhau qua thời gian. Giống như các đoạn đăng trên Facebook để mọi người bình luận, các tác phẩm nghệ thuật trên đá mang tính xã hội cao và khuyến khích mọi người tham gia”, Sapwell nói.
Những hình ảnh này có lẽ đã được nhiều thế hệ người tạo nên.
Những hình ảnh thường xuất hiện thành nhóm hoặc rải rác với tất cả hơn 500 hình ảnh. Những nhóm hình ảnh lớn hơn đại diện do sự hưởng ứng và giao lưu lớn hơn giữa mọi người.
“Một phần thú vị của nghiên cứu là sự thay đổi trong sở thích hình ảnh của người tiền sử. Có sự thay đổi rất lớn ở Namforsen là chuyển biến từ nai sừng tấm sang hình ảnh thuyền bè, như thể chủ đề của cuộc bàn luận được chuyển từ đất liền xuống nước”, Sapwell nói.
Một phát hiện thú vị khác là các hình ảnh lai (ví dụ một động vật nửa người nửa nai, sinh vật nửa người nửa thuyền) phổ biến trong thời kỳ đầu, nhưng đến khoảng năm 3500 RCN thì ít xuất hiện.
Theo Sapwell, các hình ảnh tự nhiên đồ sộ thu hút rất nhiều quan tâm vì sức mạnh của mạng lưới xã hội được con người trong thời đồ đồng rất coi trọng.