Trùn chỉ là giống giun nước có thân hình rất mảnh, màu hồng.

Loại này thường sống ở những vùng nước chảy chậm, đầm lầy, ao, hồ tại những nơi nước luôn ấm và ô nhiễm, thiếu oxy.

Trùn chỉ là món ăn “khoái khẩu” của cá kiểng, cá giống. Để phục vụ cho nhu cầu rất lớn này, nhiều hộ dân ở miền Tây nhiều năm nay cùng tham gia xúc trùn bán cho các vùng nuôi cá An Giang, Đồng Tháp, Cần Thơ....

Ông Lư Ngọc Ẩm ở ấp Bình Thành, xã Phú Bình, huyện Phú Tân (An Giang) làm nghề xúc trùn chỉ hơn 5 năm nay, cho biết ngoài phương tiện đi lại, để xúc trùn chỉ cần có 1 chiếc vợt, 1 thau nhựa để bắt và ủ trùn.

Vợt xúc trùn được làm bằng lưới cước nhuyễn, với cán sắt, giá cho mỗi bộ dụng cụ này từ 5-7 triệu đồng.

Trùn chỉ có quanh năm, nhưng người làm nghề chỉ tập trung nhiều nhất vào tháng 2 đến tháng 11 (âm lịch), vì đây là thời điểm các vùng nuôi cá giống cần thức ăn cho cá. Các tháng còn lại chỉ bán cho người nuôi cá kiểng, nhu cầu không cao nên ít người tham gia.

Người xúc trùn cần có sức khỏe vì phải ngâm mình lâu trong nước. Ở những nơi nước sâu họ buộc phải dùng thêm ống thở. Và do phải ngâm mình trong nước nên họ thường làm việc chỉ 4-5 giờ mỗi ngày,  từ 7 đến 9h sáng và 15 đến 17h chiều.

Theo những người có kinh nghiệm, họ thường tập trung xúc trùn quanh các khu vực nuôi thủy sản như trong đê bao nước đọng lâu năm, hay ao nuôi cá tra…vì trùn sinh sôi từ ao thức ăn, phân chuồng.

Đi theo những người đàn ông làm nghề xúc trùn là phụ nữ tham gia buôn bán. Những chợ trùn chỉ dã chiến như thế này có ở khắp các vùng nuôi cá miền Tây, từ An Giang, Đồng Tháp, Cần Thơ đến Hậu Giang…

Ông Cao Văn Hoàng, ở ấp Bình Thành, xã Phú Bình, huyện Phú Tân, An Giang, cho biết ông làm nghề xúc trùn chỉ quanh năm, kể cả mùa mưa hay lúc nắng, khi cần tiền là vác vợt ra sông.

Từ khi nghề này hình thành, nhiều gia đình nghèo đã có thu nhập ổn định, nhất là lúc nông nhàn.

Trùn xúc về thường lẫn lộn với bùn đất, do vậy người ta phải cho vào thau nhựa ngâm nước từ 1-2 tiếng để đãi bớt bùn đất.

Sau khi đãi, trùn được cho vào hồ nước sạch chạy oxi để xử lý tiếp bùn, sau đó mới vớt ra cân cho bạn hàng. Thường trùn xúc hôm trước là ngày sau phải bán.

Để tránh trùn bị chết trong quá trình vận chuyển, người bán thường cho chúng vào túi nilon. Mỗi túi chứa 1kg trùn và cho thêm nước đá.

Theo ông Ấm, bình quân mỗi người làm thường xuyên sẽ xúc được 600 đến 800kg trùn/tháng.

Giá trùn chỉ đang được các vựa thu mua khoảng 45.000 đồng/kg. Thường mỗi người xúc trùn có thu nhập từ 500.000 đến 700.000 đồng/ngày, thỉnh thoảng "trúng luồn" họ thu tới 2 triệu đồng.