>> Sợ thành thị đắt đỏ, lao động kéo nhau về quê
>> Kinh doanh xăng dầu: Nghị định 84 chỉ là bức bình phong
>> Fan ruột và "người nhà" của Mì Gấu đỏ đã "ném đá" báo chí như thế nào?

 

Khu du lịch Tràng An

 

Bản kết luận chỉ ra khá nhiều vi phạm của một số bộ, ngành, địa phương. Có tình trạng phổ biến là một số địa phương và Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) đã chỉ định thầu cùng lúc nhiều gói thầu có giá trị lớn cho một số nhà thầu như doanh nghiệp Xây dựng Xuân Trường, Tập đoàn Xuân Thành, Công ty Cổ phần tập đoàn Đầu tư Xây dựng DĐK...

Việc chỉ định thầu bất thường nói trên dẫn đến nhà thầu bị quá tải, không đủ năng lực thi công, năng lực tài chính, không đáp ứng yêu cầu về mặt tiến độ của gói thầu khiến dự án kéo dài, hiệu quả kinh tế thấp, gây thiệt hại cho ngân sách.


"Những "ông lớn" được ưu ái

Trong bản kết luận của Thanh tra Chính phủ về việc chỉ định thầu có thể thấy nổi lên một vài tên tuổi doanh nghiệp được ưu ái một cách không bình thường với những gói thầu trị giá cả ngàn tỷ đồng. “Ông lớn” được nhắc đến nhiều nhất là Doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường (Xuân Trường).

Trong dự án xây dựng quảng trường và tượng đài Đinh Tiên Hoàng tại Ninh Bình (Sở Văn hóa - Thể thao, du lịch Ninh Bình làm chủ đầu tư), được UBND tỉnh Ninh Bình phê duyệt tháng 5-2009 với tổng mức đầu tư là 450 tỷ đồng. Ba tháng sau, dự án được điều chỉnh nâng tổng mức đầu tư lên hơn ba lần (1.543 tỷ đồng).

Gói thầu xây lắp chính thuộc dự án này giá trị hơn 1.000 tỷ đồng được chỉ định thầu cho Xuân Trường và trong năm 2010, Xuân Trường được tạm ứng ngay 747,67 tỷ đồng để thực hiện dự án. Điều đáng nói là đến hết tháng 10-2011, khối lượng hoàn thành nghiệm thu mới đạt 145 tỷ đồng.

Cũng tại Ninh Bình, dự án xây dựng cơ sở hạ tầng Khu du lịch Tràng An được tỉnh phê duyệt năm 2004 với tổng mức đầu tư gần 580 tỷ đồng. Đến nay, sau nhiều lần điều chỉnh, bổ sung các dự án thành phần, tổng mức đầu tư dự án đã lên xấp xỉ 9.000 tỷ đồng.

Dự án này, Xuân Trường được ưu ái chỉ định thầu hạng mục công trình thủy lợi và các hạng mục giao thông. Hạng mục công trình thủy lợi giá trị hơn 562 tỷ đồng, Xuân Trường được chủ đầu tư giải ngân gần 400 tỷ đồng trong khi khối lượng thực hiện đến hết năm 2010 mới đạt 239,76 tỷ đồng.

Ở gói thầu hạng mục giao thông trị giá hơn 302 tỷ đồng, Xuân Trường được giải ngân trước 185 tỷ đồng trong khi khối lượng thực hiện hết năm 2010 mới chỉ đạt 99 tỷ đồng... Cái tên Xuân Trường còn xuất hiện trong nhiều dự án được thực hiện theo phương thức chỉ định thầu thuộc sự quản lý của Bộ GTVT.

Chẳng hạn, dự án điều chỉnh tuyến QL32C đoạn qua thành phố Việt Trì, do Sở GTVT Phú Thọ làm chủ đầu tư, Xuân Trường được chỉ định thầu gói thầu xây lắp số 1 trị giá 554 tỷ đồng. Dự án này khởi công tháng 11-2009 nhưng sau hai năm và đã hết hạn hợp đồng cũng mới thực hiện được 27,2% khối lượng.

Dù làm ăn như vậy, nhưng doanh nghiệp Xuân Trường vẫn được chỉ định thầu nhiều dự án giao thông lớn khác. Cụ thể như gói thầu số 10 dự án mở rộng QL1A đoạn cầu Đoan Vĩ - cửa phía bắc và cửa phía nam dốc Xây (Ninh Bình) do Bộ GTVT làm chủ đầu tư với tổng giá trị 481 tỷ; gói thầu số 5.1 dự án mở rộng QL1A đoạn dốc Xây - TP.Thanh Hóa giá trị 537 tỷ đồng...

Ngoài Xuân Trường, một doanh nghiệp khác ở Ninh Bình cũng được chỉ định thầu nhiều gói thầu có giá trị lớn là Tập đoàn Xuân Thành, cụ thể là gói thầu 2.LG dự án nâng cấp tuyến đê La Giang trị giá 488 tỷ đồng, cũng như gói thầu số 1 dự án củng cố, nâng cấp đê tả sông Hồng trị giá 107 tỷ đồng được chỉ định cho tập đoàn này.


Bộ Kế hoạch - Đầu tư chưa làm tròn trách nhiệm

Tính đến hết năm 2010, theo báo cáo của Bộ Kế hoạch - Đầu tư, tổng hợp báo cáo của 5 bộ và 43 địa phương đã có 286 dự án được Thủ tướng chấp thuận áp dụng chỉ định thầu với 1.436 gói thầu, tổng giá trị gần 49.600 tỷ đồng.

Trong số các gói thầu này có 491 gói thầu đã ký hợp đồng nhưng chưa thể hoàn thành trong năm 2010, phải chuyển sang năm 2011 với tổng giá trị chỉ định thầu gần 25 nghìn tỷ đồng; 215 gói thầu chưa ký hợp đồng với tổng giá gói thầu hơn 8,2 nghìn tỉ đồng.

Kết quả kiểm tra, xác minh của Thanh tra Chính phủ tại một số địa phương và Bộ GTVT cho thấy quá trình tổ chức thực hiện việc đấu thầu nổi lên một số vi phạm như: nhiều gói thầu, dự án tiến độ kéo dài, không đáp ứng được cam kết về nguồn vốn theo điều kiện, tiêu chí quy định nên xét về thực tế hiệu quả không cao hơn đầu thầu.

Việc chỉ định thầu một số gói thầu, dự án chưa tuân theo quy định, tạm ứng và thu hồi tạm ứng vốn đầu tư xây dựng công trình còn bất hợp lý, không phù hợp về tiến độ gây thiệt hại cho ngân sách.

Bản kết luận thanh tra chỉ rõ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư chưa thực hiện tốt việc kiểm tra, giám sát toàn diện và tổng kết, đánh giá kịp thời việc ban hành các văn bản hướng dẫn về đấu thầu tại các bộ, ngành, địa phương. Một số văn bản pháp luật liên quan đến công tác đấu thầu do các bộ, địa phương ban hành còn chậm, không đồng bộ với hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về đấu thầu.

Việc chậm sửa đổi, bổ sung và hướng dẫn các nội dung nêu trên đã gây ra sự lúng túng và thiếu cơ sở pháp lý cho quá trình thực hiện dẫn đến kéo dài thời gian thực hiện dự án, gây khó khăn cho các đơn vị tổ chức thực hiện.

Việc tổ chức thẩm định các dự án cấp bách được áp dụng chỉ định thầu theo quy định của Luật Đấu thầu và theo Văn bản 229/TTg-KTN của Thủ tướng Chính phủ, bản kết luận nêu rõ nhiều gói thầu, dự án không thuộc trường hợp được chỉ định thầu, cần được tổ chức đấu thầu rộng rãi hoặc áp dụng các hình thức lựa chọn khác, nhưng một số bộ, ngành, địa phương vẫn đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho áp dụng hình thức chỉ định thầu.

Một số dự án chưa có quyết định đầu tư, chưa được bố trí vốn, chưa có thiết kế kỹ thuật và dự toán được duyệt, lý do không hợp lý, các cam kết về vốn, tiến độ không khả thi nhưng qua thẩm định, Bộ Kế hoạch - Đầu tư vẫn không đề xuất với Thủ tướng Chính phủ có biện pháp chấn chỉnh.

Nguyên nhân dẫn đến những khuyết điểm, vi phạm trên liên quan đến nhiều bộ, ngành, địa phương. Trong đó có trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch - Đầu tư, trách nhiệm của Cục trưởng Cục Quản lý Đấu thầu và thủ trưởng các cơ quan, đơn vị trực thuộc Bộ Kế hoạch - Đầu tư...

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo các bộ, ngành đã chỉ định thầu sai phải kiểm điểm; rà soát lại các gói thầu có dấu hiệu không minh bạch trong chỉ định thầu, tạm ứng sai quy định, bất hợp lý, gây thiệt hại ngân sách.

Theo Congan TP