Cuộc sáp nhập các nhà mạng Trung Quốc năm 2008 đã thay đổi toàn cảnh của ngành viễn thông Trung Quốc. Nó cũng tác động lớn đến các nhà mạng. Vậy ai trong số những nhà mạng này được hưởng lợi nhiều nhất từ đó?
Hồi tháng 6/2008, các nhà mạng của Trung Quốc là China Telecom, China Unicom và China Netcom đã công bố kế hoạch tái cơ cấu chi tiết. Theo đó, nhà cung cấp dịch vụ cố định China Telecom sẽ mua mảng kinh doanh mạng CDMA của China Unicom. Mảng GSM còn lại của China Unicom sẽ sáp nhập với nhà cung cấp dịch vụ cố định China Netcom để thành lập nên China Unicom mới. Đối với nhà mạng di động đang chiếm lĩnh thị trường Trung Quốc là China Mobile chỉcó một chút thay đổi là mua lại nhà cung cấp dịch vụ cố định nhỏ China Railcom.
Quá trình tái cơ cấu này diễn ra dưới sự chỉ đạo của Bộ Công nghiệp Thông tin (MII), Ủy ban Cải tổ và Phát triển quốc gia (NDRC) và Bộ Tài chính chỉ đạo của Trung Quốc. Cơ cấu mới là sự kết hợp giữa các nhà mạng cố định và nhà mạng di động.
“Động cơ” nào cho cuộc sáp nhập?
Khoảng từ năm 2003, các dịch vụ không dây đã phát triển và chiếm lĩnh thị trường viễn thông ở Trung Quốc. Chỉ tính riêng năm 2007, hai nhà mạng không dây là China Mobile và China Unicom đã bổ sung khoảng 86 triệu người dùng mới; trong khi đó các nhà mạng cố định là China Telecom và China Netcom lại bị giảm tới 2,3 triệu người dùng. Năm tháng đầu năm 2008, trong khi có hơn 5 triệu người dùng cố định dừng dùng dịch vụ thì lại có thêm 47 triệu người dùng di động mới, trong đó có 38 triệu là của nhà mạng China Moile.
Chính sự lo ngại về việc chiếm lĩnh đang ngày càng cao của China Mobile và sự suy giảm của các nhà mạng cố định đã khiến Chính phủ Trung Quốc đưa ra quyết định tái cơ cấu các nhà mạng viễn thông nhằm thay đổi cơ cấu thị trường tại thời điểm đó. Mục tiêu là thúc đẩy cạnh tranh và ngăn chặn sự độc quyền của China Mobile, tăng sự thâm nhập của kinh doanh di động và giảm những đầu tư cơ sở hạ tầng không dây chồng chéo. Hơn nữa, các nhà quản lý viễn thông Trung Quốc cũng muốn hoàn thành cuộc sáp nhập để cấp giấy phép cho dịch vụ di động tốc độ cao 3G, bởi vì sẽ cần đến hàng tỷ USD đầu tư vào thiết bị và mạng lưới khi kinh doanh dịch vụ này.
Cùng với việc sáp nhập tài sản, chính phủ Trung Quốc cũng cho phép các mạng cố định mở rộng sang các dịch vụ không dây. Kết quả là thị trường viễn thông Trung Quốc còn lại ba nhà mạng lớn là China Telecom, China Unicom và China Mobile, cạnh tranh trong việc cung cấp các dịch vụ cố định, di động, băng rộng và nhiều dịch vụ viễn thông khác.
Tác động đối với thị trường và nhà mạng
Giá trị cổ phiếu của China Mobile đã giảm liên tục 2 tháng liền trên thị trường chứng khoán Hồng Kông thời điểm đó. Ngược lại, hai nhà mạng China Telecom và China Netcom lại có nhiều cơ hội để mở rộng hoạt động cạnh tranh với China Mobile.
Sau khi tổ chức lại, China Telecom sẽ nhận được giấy phép kinh doanh dịch vụ không dây. Nhà mạng này phải trả 6,4 tỷ USD tiền mặt để mua lại bộ phận CDMA của China Unicom. Khoản tiền này đã thay đổi cơ cấu vốn của China Telecom và tạo lên áp lực khi đầu tư mở rộng mạng lưới và nâng cấp sau thời gian đó. China Unicom có thể coi là nhà mạng thu được nhiều lợi ích nhất trong cuộc tái cơ cấu này. Việc sáp nhập với China Netcom và cắt bỏ kinh doanh CDMA giúp thúc đẩy lợi nhuận của China Unicom đáng kể trong ngắn hạn. China Unicom không còn phải nắm giữ cả hai mạng GSM và CDMA nữa.
Thay vào đó, nó đã thu hẹp trọng tâm vào mạng GSM hoặc mạng WCDMA 3G để mở rộng lợi thế cạnh tranh. China Netcom là nhà mạng yếu nhất trong số này khi thiếu kinh nghiệm và nguồn lực để tự kinh doanh mảng không dây. Vì vậy khi sáp nhập với China Unicom, Netcom có nguồn lực tốt hơn để hoạt động. Rõ ràng cuộc tái cơ cấu này có tác động rất lớn với China Mobile vì mục tiêu của là ngăn ngừa sự độc quyền của nhà mạng lớn nhất Trung Quốc này. Nhà mạng này sẽ phải cạnh tranh nhiều hơn khi hai nhà mạng còn lại có nhiều cơ hội để phát triển hơn.
Thời gian đã chứng minh: Thành công
Cuộc sáp nhập các nhà mạng này đã thúc đẩy sự cạnh tranh và phát triển trên thị trường viễn thông Trung Quốc. Hiện, China Mobile vẫn là nhà mạng lớn nhất của Trung Quốc và thế giới (xét về lượng thuê bao) với 655 triệu khách hàng. China Unicom đã có gần 206 triệu thuê bao di động. China Telecom đang có 129 triệu thuê bao trên khắp Trung Quốc. Họ cũng chính là nhà điều hành mạng di động CDMA lớn nhất tại đây.