Báo cáo trước Quốc hội về tình hình kinh tế - xã hội năm 2020, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu nhiều thành tựu đất nước đạt được trong bối cảnh đối diện với không ít khó khăn. Thủ tướng nhấn mạnh thách thức lớn nhất hiện nay không phải thoát bẫy thu nhập trung bình, mà là thiếu ý chí vươn lên. Nguy cơ lớn nhất không phải tụt hậu về kinh tế, mà là thiếu quyết tâm hành động.

Trả lời chất vấn về đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội dân tộc thiểu số và miền núi, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình đề cập giải pháp huy động nguồn lực. Ông nhấn mạnh nguồn lực Nhà nước giữ vai trò quan trọng, mang tính quyết định để huy động các nguồn lực khác. “Đây là một điểm rất mới, rất quan trọng vì chính sách phải đi liền với ngân sách, nếu không thì không đạt được mục tiêu”, Phó Thủ tướng nói.

Trả lời chất vấn về quy hoạch treo, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng thừa nhận tình trạng này còn xảy ra ở nhiều nơi, gây bức xúc xã hội. Về nguyên nhân, ông Dũng nói do chúng ta quy hoạch theo phong trào. “Quy hoạch rất rộng nhưng không tính toán nguồn lực, cho nên làm gì có nguồn lực để đầu tư”, Phó Thủ tướng nói và nêu thực tế cứ có quy hoạch mà động vào là chính quyền không cho làm, nên rất khó khăn, ảnh hưởng đến lợi ích của người dân.

Trả lời chất vấn về tình trạng giấy tờ giả bán công khai trên mạng, Bộ trưởng Công an Tô Lâm nêu thực tế ngay trong đội ngũ cán bộ, có nhiều người sử dụng giấy tờ giả. Theo đại tướng Tô Lâm, trước đây, với người sử dụng giấy tờ giả, chúng ta chỉ nặng về xử lý hành chính, ít khi xử lý hình sự, nhưng đã đến lúc cần xử lý hình sự. Như việc dùng giấy phép lái xe giả, kể cả chưa gây tai nạn cũng phải xử lý.

Đại biểu Quốc hội Đỗ Ngọc Thịnh (Khánh Hòa) chất vấn Chánh án TAND Tối cao về hiện tượng thẩm phán xin ý kiến lãnh đạo tòa án trong hoạt động xét xử. Chánh án Nguyễn Hòa Bình khẳng định: "Tòa án tôn trọng xét xử độc lập của án cấp dưới, không có sự can thiệp". Ông Bình cho biết việc địa phương lúng túng về áp dụng pháp luật thì tòa hướng dẫn cách áp dụng. Song, đây chỉ là “tài liệu tham khảo”, phần quyết định vẫn của Hội đồng xét xử.

Được chất vấn về chủ trương xã hội hóa đầu tư sân bay, Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể cho biết bộ đã nhận thấy một số khiếm khuyết và đang kiểm điểm nội bộ. Bộ GTVT sẽ tập trung việc cấp "sổ đỏ" cho các cảng hàng không. Kêu gọi xã hội hóa những sân bay mới, ông Thể khẳng định các doanh nghiệp có thể tham gia xây dựng toàn bộ sân bay, từ đường băng đến nhà ga. Chính phủ khuyến khích việc này.

Trả lời nhóm câu hỏi về cán bộ công chức, viên chức, Bộ trưởng Nội vụ Lê Vĩnh Tân cho biết Bộ Nội vụ đã rà soát tất cả đơn vị trực thuộc, xem xét xử lý công khai, tiến hành kỷ luật một số cán bộ vi phạm, điều chuyển một số vị trí không phù hợp. Tư lệnh ngành nội vụ đề nghị các đại biểu Quốc hội nếu phát hiện cán bộ công chức ngành nội vụ vi phạm đạo đức công vụ, hoặc gây khó khăn hãy cung cấp thông tin cho bộ trưởng để xử lý nghiêm.

Trả lời chất vấn về căn cứ nhận định tình trạng tham nhũng được kiềm chế, Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái cho rằng việc đánh giá tình hình tham nhũng “rất khó khăn và mang tính trừu tượng”. Tuy nhiên, Thanh tra Chính phủ cố gắng bám sát các nội dung và một số căn cứ như ý kiến đánh giá của người dân, lấy qua các phương tiện thông tin đại chúng. Ngoài ra, cơ quan này còn tham khảo sự đánh giá của tổ chức quốc tế.

Trả lời chất vấn về tình trạng các nền tảng xuyên biên giới, Bộ trưởng TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh Việt Nam là một nước có chủ quyền trên không gian mạng, các nền tảng xuyên biên giới buộc phải tuân thủ. Song, ông Hùng cũng nêu thực tế Google, Amazon, Facebook và Apple phát sinh doanh thu tại Việt Nam hàng tỷ USD nhưng chưa đóng thuế.

Trả lời chất vấn về chiến lược phát triển ngành du lịch, Bộ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện cho biết năm 2019, số khách quốc tế đến Việt Nam là 18 triệu lượt, tổng thu du lịch đạt 35 tỷ USD. Nhưng năm 2020, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, ngành du lịch dự kiến thất thu 23 tỷ USDvì số lượng khách quốc tế giảm 80%, du lịch nội địa giảm 50%.

Trả lời chất vấn của đại biểu Ksor H’Bơ Khăp, Bộ trưởng TN&MT Trần Hồng Hà nói nếu so sánh tầm quan trọng của rừng với trời, ông nghĩ “rừng còn quan trọng hơn trời”. Ông Hà cho biết Bộ TN&MT và Bộ NN&PTNT sẽ xem xét cùng Quốc hội, rà soát từng m2 đất bị chuyển mục đích sử dụng từ đất rừng đặc dụng, rừng phòng hộ. Chưa hài lòng vì phần trả lời này chưa đi đúng trọng tâm, nữ đại biểu chất vấn tiếp về trách nhiệm của Bộ TN&MT trong việc đánh giá tác động môi trường với những dự án thủy điện. Bà khẳng định khâu này có sai sót nên mới gây nên hậu quả như ngày hôm nay.

Khái quát tình hình ngân sách, Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết năm 2020, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 và thiên tai, bão lũ ở miền Trung, thu ngân sách 10 tháng đầu năm đạt 75,2% dự toán (giảm 10,3% so với cùng kỳ năm 2019). Đây là mức thấp nhất trong 10 năm gần đây. Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết một số địa phương có số thu lớn điều tiết về ngân sách Trung ương nhưng tỷ lệ 10 tháng đầu năm rất thấp như Hà Nội 70,1%, TP.HCM 64,8%, Vĩnh Phúc 60,8%, Đà Nẵng 56,4%...

Trong phiên thảo luận kinh tế xã hội sáng 5/11, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Xuân Thu (Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ Việt Nam) dành 7 phút về vấn đề văn hóa từ thiện. Theo bà, đại dịch Covid-19 và thảm họa thiên tai ở miền Trung đã khơi dậy trong cộng đồng tình dân tộc, nghĩa đồng bào với nhiều hành động đáng quý, đáng trân trọng. Nhưng làm từ thiện cũng cần phải có văn hóa. “Đừng mang danh từ thiện để đánh bóng tên tuổi, phô trương đạo đức”, bà Thu nói.

Tranh luận về thủy điện, đại biểu Dương Trung Quốc cảnh báo nếu không nhìn nhận đúng về câu chuyện này sẽ để lại hậu quả nặng nề trong vài chục năm nữa. “Việc xây dự án thủy điện phải có chế tài, Nhà nước phải nắm đằng chuôi”, ông Quốc góp ý và nhận định yếu tố lợi ích nhóm sẽ gây tổn hại về sau.

Đại biểu Phạm Thị Minh Hiền (Phú Yên) nhận định sai sót trong bộ SGK lớp 1 cho thấy quy trình thẩm định, phát hành sách lỏng lẻo, dễ dãi. Bà đề nghị cho dừng sử dụng những bộ SGK chất lượng thấp. Mong Chính phủ làm rõ trách nhiệm trong sự cố về SGK lớp 1, bà Hiền nói: “Lỗi sai về trách nhiệm cần phải được giải quyết, xử lý thật nghiêm minh, không thể dừng lại ở việc rút kinh nghiệm và càng không nên trấn an dư luận bằng sợi dây kinh nghiệm”.

Thảo luận về kinh tế xã hội, đại biểu Nguyễn Duy Hữu (Đắk Lắk) nêu vấn đề mạng lưới giao thông trên địa bàn tỉnh và khu vực đang thiếu và yếu. “Trên địa bàn Đắk Lắk và các tỉnh Kon Tum, Gia Lai, Đắk Nông thuộc Tây Nguyên, 4 tỉnh chưa có một mét đường cao tốc nào”, ông nói về đề nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ GTVT khẩn trương nghiên cứu, xem xét có kế hoạch cải tạo, nâng cấp các tuyến giao thông của tỉnh. Đây đều là những tỉnh nghèo, ngân sách không đủ khả năng bố trí.

Đại biểu Trần Văn Lâm (Bắc Giang) góp ý việc xây dựng dự toán thu ngân sách Nhà nước có vẻ “quá thận trọng”, điều này sẽ khiến kinh tế tăng trưởng dưới mức tiềm năng. Ông Lâm nêu nghịch lý khi ngân sách Trung ương phải giảm nguồn thu từ tài nguyên thì địa phương lại phụ thuộc lớn vào nguồn thu từ đất. “Thu từ đất không khác gì hút dầu, xúc than lên để bán”, ông Lâm nói và cảnh báo việc khai thác quá mức nguồn tài nguyên này có thể làm suy giảm nguồn dự trữ cho tương lai.