Đó là ý kiến của đại biểu QH Lê Thị Nga (Thái Nguyên), Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội trong phiên thảo luận kinh tế – xã hội tại kỳ họp Quốc hội thứ 5, khóa 13, diễn ra sáng nay (30/5).

Trước đó, báo chí đã nêu nhiều trường hợp cụ thể về quy định thiếu tính khả thi, trong đó có cơ quan sau đã loại bỏ, đình chỉ quy định bất hợp lý.

Bà Lê Thị Nga cho rằng, nhiều bộ ngành trực tiếp hoặc đề xuất Chính phủ ban hành nhiều quy định xa rời thực tế, thiếu tính khả thi, cá biệt, còn trái luật. Điều này gây bức xúc trong dư luận, mất lòng tin của dân, giảm hiệu quả quản lý.... 

“Do không khả thi nên nhiều quy định có như không tạo nên tình trạng “nhờn luật” của người dân và cán bộ thực thi. Nhiều quy định bất hợp lý, dù là mới ở dự thảo nhưng gây xáo trộn tâm lý, đời sống người dân, ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất kinh doanh, gây lãng phí thời gian và tiền của nhà nước, nhân dân”, bà Nga phát biểu. 

Thiên về xử phạt

Vị phó chủ nhiệm ủy ban Tư Pháp cũng cho rằng, việc xây dựng chế tài là hợp lý, nhưng cách xây dựng chính sách hiện nay làm cho người dân có cảm giác dường như thiên về xử phạt hơn. 

Trong khi đó, xử phạt là biện pháp cuối cùng để chính sách đi vào cuộc sống. Đặc biệt, chỉ nên áp dụng sau khi Nhà nước đã bảo đảm đủ các điều kiện cho người dân tự giác chấp hành.

Ví dụ về một quy định mới ký năm 2012. Trong khi chưa quy định người dân phải làm gì đã đưa ra mức phạt tiền cụ thể nếu không chấp hành kèm theo giả định nếu sau này pháp luật có quy định. Như vậy, đi ngược hoàn toàn với nguyên lý chung. 

Cũng theo bà Nga, còn một số văn bản pháp luật chưa đảm bảo tính công bằng và nghiêm minh. Ví dụ quy định bắt buộc đội mũ bảo hiểm và xử phạt người không đội mũ đã biến mũ bảo hiểm thành mặt hàng thiết yếu của người đi xe máy.

Đại biểu QH Lê Thị Nga (Thái Nguyên)

Nhưng trong suốt 6 năm thực thi, cơ quan chức năng đã buông lỏng quản lý chất lượng mũ. Khi UB an toàn giao thông Quốc gia vào cuộc mới phát hiện ra, 70% số mũ lưu hành không đạt yêu cầu chất lượng. Điều đó cũng nói lên, chủ trương đội mũ bảo hiểm chưa thành công đến 2/3. 

Ở đây có lỗi khâu hoạch định chính sách, khi có quyết định xử phạt, trong khi chưa cung ứng đủ lượng mũ bảo hiểm có chất lượng cho dân. Khâu thực hiện có lỗi của cơ quan quản lý thị trường, quản lý chất lượng...

Nhưng thay vì xử lý nghiêm các cá nhân có trách nhiệm, một số bộ đề xuất giải pháp phạt người tiêu dùng khi họ đang tham gia giao thông. Quy định này thiếu công bằng giữa người sản xuất kinh doanh với người người tiêu dùng. Đặc biệt thiếu khả thi vì không thể chặn hàng chục triệu người đi xe máy để kiểm tra và xử phạt. Vậy mà một lãnh đạo của Cục quản lý thị trường còn hăng hái, cử người tham gia đứng đường cùng cảnh sát giao thông. 

Theo đại biểu này, cử tri đặt câu hỏi, khi buông lỏng, bỏ mặc cho mũ rởm hoành hành, khi thì thắt chặt quản lý đột ngột và đề xuất xử phạt người tiêu dùng. Nếu đề xuất này được chấp nhận tất yếu tạo ra một cơn sốt mũ chuẩn. Vậy ai bị thiệt, ai được hưởng lợi đằng sau cách làm chính sách như vậy (?).

“Số đông người dân mong muốn mua được mũ tốt để bảo vệ sức khỏe. Hàng nghìn tỷ đồng của người dân bỏ ra để mua mũ bảo hiểm không bảo đảm chất lượng để lưu hành 37 triệu xe máy thuộc trách nhiệm của ai? Không lẽ là lỗi của người dân. Chính phủ, Bộ Công thương, Bộ Khoa học công nghệ cần làm rõ để trả lời cử tri”, bà Nga yêu cầu. 

Chưa thấy ai bị phạt

Đại biểu QH Lê Thị Nga cũng cho biết, cử tri bức xúc về việc Luật chờ Nghị định, Nghị định chờ Thông tư làm cho nhiều quy định của Quốc hội không đi vào cuộc sống, ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân.

Việc chậm sửa đổi các Nghị định, văn bản bất hợp lý, nghị định 84 về kinh doanh xăng dầu là minh chứng. Đã gần nửa nhiệm kỳ Quốc hội trôi qua, nhiều lần kiến nghị của cử tri, Mặt trận tổ quốc, đại biểu QH mà Nghị định này chưa được sửa đổi.  

Vị nữ đại biểu bày tỏ quan điểm: “Có vẻ như một quy luật, trước kỳ hợp quốc hội giá xăng dầu nằm im hoặc giảm đôi chút làm yên lòng đại biểu QH và cử tri. Để rồi sau đó lại tiếp tục tăng trong sự hoài nghi của xã hội về tính minh bạch. Chính phủ cần trả lời QH lý do trì hoãn, chậm sửa đổi Nghị định này”.

Bên cạnh đó, một số cán bộ chịu trách nhiệm soạn thảo, tham mưu, thẩm định nhưng có năng lực hạn chế, có dấu hiệu quan liêu.

“Hàng chục năm nay chưa thấy có công chức hay lãnh đạo nào bị giáng chức, buộc thôi việc, bồi thường do lỗi đề xuất, thẩm định ban hành văn bản sai trái”, vị phó chủ nhiệm nói.

Bà Nga đề nghị cần khắc phục các nguyên nhân nêu trên, sớm tiến hành giám sát tối cao về chấp hành Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật; Chính phủ cần xây dựng cơ chế thẩm định khách quan, tăng thẩm quyền cho cơ quan kiểm tra văn bản sau khi văn bản được ban hành.

Theo Khampha