Tại phiên họp thứ 25

Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) sáng 13.7, báo cáo về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của luật Phòng chống tham nhũng (PCTN) sửa đổi, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết vấn đề xử lý tài sản, thu nhập không được giải trình hợp lý về nguồn gốc là vấn đề còn nhiều ý kiến khác nhau. Tuy nhiên, sau khi cân nhắc ưu nhược điểm của từng phương án và tiếp thu ý kiến của nhiều đại biểu QH, cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra của QH thống nhất chọn phương án thu thuế thu nhập cá nhân đối với loại tài sản, thu nhập này. Theo bà Nga, đây là phương án có nhiều yếu tố hợp lý, đáp ứng được các yêu cầu về PCTN, phù hợp với điều kiện hiện nay và có tính khả thi. Còn về mức thuế suất, mặc dù cho biết đa số ý kiến của Ủy ban Tư pháp cơ bản thống nhất với cơ quan trình dự án về mức thuế 45%, song bà Nga thừa nhận, bản thân bà cũng chưa cảm thấy thuyết phục.

Giải trình thêm về vấn đề này, ông Lê Minh Khái, Tổng thanh tra Chính phủ cho biết, loại tài sản này rất khó xử lý, hình sự cũng không được, dân sự cũng khó, hành chính cũng không xong. “Trong tình trạng như thế, cơ quan soạn thảo đề xuất phương án thu thuế”, ông Khái cho biết và nhấn mạnh, kể cả thu thuế rồi cũng không loại trừ trách nhiệm hình sự và tịch thu nếu như sau đó nhà nước chứng minh được tài sản, thu nhập đó là do vi phạm pháp luật mà có. Đối với mức thuế 45%, ông Khái giải thích, mức này được tính dựa trên khoản thuế phải nộp trước đó và có thêm một khoản phạt, tính đi tính lại vào khoảng 40 - 45%. Từ những giải trình trên, cả bà Nga và ông Khái đều đề nghị UBTVQH cho ý kiến một cách rõ ràng trong vấn đề này để có căn cứ chỉnh lý dự thảo luật.

Thu thuế 45% không có cơ sở thuyết phục

Cho ý kiến tại phiên họp, ý kiến thành viên UBTVQH và đại diện các cơ quan liên quan cũng khá khác nhau về phương án thu thuế thu nhập cá nhân 45% đối với tài sản, thu nhập không rõ nguồn gốc mà cơ quan soạn thảo và thẩm tra trình. Một số ý kiến đồng tình với phương án thu thuế, song cho rằng, mức thuế 45% vẫn thiếu cơ sở lý luận và thực tiễn thuyết phục. Phó chánh án TAND tối cao Nguyễn Trí Tuệ nêu quan điểm: tài sản không chứng minh được tài sản bất hợp pháp thì phải coi là tài sản hợp pháp, cũng giống như trong hình sự, không chứng minh phạm tội thì là vô tội. Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cũng cho rằng, phương án thu thuế là phương án mạnh nhất, khả thi nhất trong bối cảnh chống tham nhũng quyết liệt như hiện nay. Tuy nhiên, ông Thanh đề nghị phải làm rõ cơ sở của mức thuế 45% cho thuyết phục.

Trong khi đó, ông Nguyễn Mai Bộ, Ủy ban Quốc phòng An ninh không đồng tình với phương án thu thuế mà nên giải quyết theo con đường tố tụng dân sự. Phó viện trưởng Viện KSND tối cao Trần Công Phàn cũng cho rằng, phương án đặt ra khó thực hiện vì tài sản, thu nhập đã đánh thuế thì phải là tài sản, thu nhập hợp pháp còn ở đây là tài sản không chứng minh được thì có thể là hợp pháp, cũng có thể là không. Do đó, nếu thu thuế mà sau đó chứng minh được đó là tài sản do phạm tội mà có thì lại chuyển sang xử lý hình sự như vậy một hành vi lại bị xử lý 2 lần. “Như vậy, nếu đặt ra việc không chứng minh được về nguồn gốc mà chuyển sang thu thuế ngay thì không có cơ sở. Tương tự, cũng không có cơ sở nào tự nhiên thu thuế 45% với loại tài sản này”, ông Phàn nói.

Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân cũng nhìn nhận, việc xử lý theo phương án thu thuế 45% với tài sản, thu nhập mà nhà nước không chứng minh được là bất hợp pháp thì chưa có cơ sở để thuyết phục. Từ đó, bà Ngân đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục lắng nghe ý kiến, nghiên cứu, tổ chức họp bàn, thảo luận với các cơ quan trong Ban Chỉ đạo T.Ư về PCTN để có lý lẽ thuyết phục, sau đó tổng hợp những vấn đề còn ý kiến khác nhau để xin ý kiến Bộ Chính trị.

Theo Thanh Niên