Bộ trưởng Thương mại Mỹ Wilbur Ross dự định đến thăm Ấn Độ ngày 14/2 cho các cuộc đối thoại trong khi căng thẳng đang lên cao giữa mối quan hệ thương mại hai nước. Tuy nhiên ông hủy chuyến đi cuối ngày 13/2.

“Do vấn đề thời tiết, kỹ thuật dẫn đến chuyến bay của ông ấy bị hủy, và một số vấn đề hậu cần khác, Bộ trưởng Ross lấy làm tiếc vì không thể trực tiếp tham gia” – người phát ngôn Bộ Thương mại Mỹ nóí.

Căng thẳng giữa New Delhi và Washington đã gia tăng trong những tháng gần đây khi chiến lược "Mua hàng Mỹ, thuê người Mỹ" của Tổng thống Donald Trump đụng độ với chiến dịch của Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi "Make in India".

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Ảnh: Đại sứ quán Ấn Độ tại Mỹ)

Ông Trump nhiều lần chỉ trích Ấn Độ đánh thuế lên hàng hóa Mỹ, đặc biệt là các sản phẩm như xe máy Harley-Davidson (HOG), mặc dù không rõ Harley có thực sự phải trả thuế hay không, theo CNN. Tháng 1/2019, ông Trump nhắm mục tiêu thuế quan 150% lên Ấn Độ đối với rượu whisky nhập khẩu.

"Ấn Độ có mức thuế rất cao. Họ đánh thuế chúng tôi rất nhiều", ông nói trong một sự kiện của Nhà Trắng.

Theo CNN, chính quyền Mỹ hiện có thể đang chuẩn bị thắt chặt các chương trình. Các quan chức Mỹ đang xem xét loại bỏ Ấn Độ khỏi danh sách cho phép nước này xuất khẩu hàng hóa như trang sức, phụ tùng xe và động cơ điện trị giá 5,6 tỷ USD khi được miễn thuế, theo Reuters.

Chương trình Ưu đãi thuế quan phổ cập (Generalized System of Preferences - GSP)của Mỹ được thực hiện từ ngày 1/1/1976 với thời hạn ban đầu là 10 năm. Từ đó đến nay, chương trình này đã được gia hạn nhiều lần với một số sửa đổi.

Hằng năm, trên cơ sở đề xuất của Đại diện Thương mại Mỹ (USTR), sau khi tham khảo ý kiến Uỷ ban Thương mại Mỹ (ITC) và các cơ quan hành pháp; Tổng thống Mỹ là người ký quyết định những mặt hàng và những nước được hưởng GSP. Để được miễn thuế nhập khẩu theo chế độ ưu đãi này: (1) hàng phải được nhập trực tiếp từ nước hưởng lợi vào lãnh thổ hải quan Mỹ và (2) ít nhất 35% trị giá hàng hóa phải được tạo ra tại nước hưởng lợi.

Chương trình GSP này giúp hàng hoá 121 quốc gia đang phát triển tiếp cận dễ dàng hơn với người tiêu dùng Mỹ. Ấn Độ là người hưởng lợi lớn nhất trong năm 2017, theo dữ liệu của chính phủ Mỹ.

Washington năm 2018 tuyên bố sẽ xem xét điều kiện của Ấn Độ cho chương trình GSP, sau khi có khiếu nại từ nông dân và nhà sản xuất thiết bị y tế Mỹ rằng thuế quan của Ấn Độ đã làm tổn hại đến công việc xuất khẩu của họ.

Một trong những mục tiêu của ông Trump là cắt giảm thâm hụt thương mại. Ấn Độ xuất khẩu số hàng hóa trị giá hơn 50 tỷ USD sang Mỹ vào năm 2018 và nhập khẩu các sản phẩm của Mỹ trị giá khoảng 30 tỷ USD, theo Cục điều tra dân số Mỹ.

Tổng thống Trump tiếp tục đối mặt bài toán cắt giảm thâm hụt thương mại với Ấn Độ. (Ảnh: Reuters)

Ông Modi, mặt khác, muốn thu hút nhiều nhà sản xuất nước ngoài vào Ấn Độ. Bất cứ điều gì khiến việc tiếp cận thị trường Mỹ trở nên khó khăn hơn có thể khiến họ sợ hãi ngay khi ông Modi bắt đầu chiến dịch cho nhiệm kỳ thứ hai, theo CNN.

Jason Yek, nhà phân tích rủi ro tại công ty nghiên cứu Fitch Solutions, cho biết: "Việc loại bỏ các nhượng bộ thương mại đối với Mỹ có thể có tác động xa hơn như giảm sức hấp dẫn của Ấn Độ với vai trò một trung tâm sản xuất. Điều này có thể đè nặng lên dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài trong những năm tới."

Đại diện Thương mại Mỹ từ chối bình luận về khả năng loại Ấn Độ khỏi GSP và Bộ Thương mại Ấn Độ không trả lời các yêu cầu bình luận.

"Tôi nghĩ một phần nó có thể được hiểu là chiến lược đàm phán, bạn nâng cao tiêu chuẩn trong khi tiến tới tiến trình đàm phán thực tế", Rajat Kathuria, giám đốc Hội đồng nghiên cứu quan hệ kinh tế quốc tế Ấn Độ nói.

Nhưng theo chuyên gia, chính quyền Mỹ có thể có lý khi, Ấn Độ hiện là nền kinh tế lớn phát triển nhanh nhất thế giới. "Chúng tôi đã phát triển vượt ra khỏi ngưỡng của các nước đang phát triển nên không đủ điều kiện ở trong hệ thống đó", ông nói.

GSP không phải là nguồn cơn căng thẳng duy nhất. Ấn Độ là một trong số quốc gia bị áp thuế thép và nhôm của Mỹ năm 2018. Ấn Độ tuyên bố mức thuế riêng đối với hàng hóa của Mỹ trị giá 240 triệu USD để trả đũa nhưng vẫn chưa áp đặt chính thức.

Bên cạnh đó, hạn chế đối với hai công ty lớn nhất của Mỹ có thể đóng vai trò điểm nhấn quan trọng khác trong các cuộc đàm phán thương mại.

New Delhi đưa ra các quy định trong tháng 1 - ngăn chặn các nhà bán lẻ toàn cầu như Amazon (AMZN) và Walmart (WMT) sử dụng quy mô lớn của họ để khiến giá giảm ở Ấn Độ.

Amazon đã cam kết đầu tư hơn 5 tỷ USD vào hoạt động kinh doanh ở Ấn Độ, trong khi Walmart đã trả 16 tỷ USD vào năm ngoái cho Flipkart, nhà bán lẻ trực tuyến lớn nhất Ấn Độ. Cả hai công ty trì hoãn các quy tắc mới, và yêu cầu có thêm thời gian để tuân thủ của họ đã bị chính phủ Ấn Độ từ chối dưới áp lực từ các chủ doanh nghiệp địa phương.

Theo VTC