Kết quả kiểm toán năm 2018 gửi đến Quốc hội nêu rõ, năm 2018 Kiểm toán Nhà nước đã tiến hành kiểm toán báo cáo tài chính và các hoạt động liên quan đến quản lý, sử dụng vốn nhà nước năm 2017 của 253 doanh nghiệp thuộc 31 tập đoàn (TĐ), tổng công ty (TCT) và công ty; 1 chuyên đề và 8 dự án độc lập trong lĩnh vực đầu tư xây dựng.

Công ty CP Gang thép Thái Nguyên gần như mất vốn đầu tư tại 3 đơn vị.

Kết quả kiểm toán cho thấy, 30/31 TĐ, TCT, công ty nhà nước kinh doanh có lãi, bảo toàn và phát triển được vốn, trong đó nhiều doanh nghiệp đã đi đầu trong hoạt động chuyển giao công nghệ, thu nhập bình quân của người lao động cao, điển hình như SCIC 37,8 triệu đồng/tháng; Mobifone 24,68 triệu đồng/tháng; TCT Bảo đảm an toàn hàng hải miền Nam (Công ty Hoa tiêu I là 34,2 triệu đồng/tháng, Công ty Hoa Tiêu IX là 25,49 triệu đồng/tháng)...

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, KTNN cũng chỉ ra nhiều hạn chế, bất cập. Phần lớn các TĐ, TCT và công ty nhà nước còn sai sót trong việc hạch toán kế toán, kê khai nghĩa vụ với NSNN. Vì thế qua kiểm toán phải điều chỉnh tăng, giảm tài sản, nguồn vốn, doanh thu, chi phí; kiến nghị tăng thu NSNN 10.896 tỷ đồng và 336.999 USD.

Bên cạnh đó, nhiều “ông lớn” còn quản lý nợ chưa chặt chẽ, để phát sinh nợ phải thu khó đòi lớn, điển hình như Công ty mẹ PVN 11.368 tỷ đồng, PVFCCo 354 tỷ đồng; VNPT - Công ty mẹ 432 tỷ đồng, Vinaphone 385 tỷ đồng... Một số doanh nghiệp thuộc PVN gửi tiền tại OceanBank bị chậm luân chuyển do Ngân hàng Nhà nước đang thực hiện kiểm soát trực tiếp, trong đó PVN: Công ty mẹ 5.026 tỷ đồng, 86.016.801 USD và 2.171 EUR.

Đặc biệt, giai đoạn năm 2010-2015, Ban Quản lý Dự án công trình Liên hợp Lọc hóa dầu Nghi Sơn đã gửi tiền tại 2 ngân hàng, nhưng tiền lãi nhận được để ngoài hệ thống sổ sách kế toán, có dấu hiệu vi phạm pháp luật 22,1 tỷ đồng. KTNN đã chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để điều tra làm rõ.

Cùng với đó, một số doanh nghiệp có hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu cao, kinh doanh chủ yếu dựa vào vốn vay các tổ chức tín dụng, vốn chiếm dụng, tiềm ẩn rủi ro mất cân đối tài chính, như tại PVN có Công ty TNHH MTV Khách sạn Dầu khí PTSC 4,8 lần, Công ty CP Dịch vụ Dầu khí Quảng Ngãi 22,4 lần; tại EVN: Công ty mẹ-EVNGENCO1 là 5,48 lần, Công ty mẹ-EVNGENCO3 là 6,41 lần, Công ty CP Phong Điện Thuận Bình 5,02 lần...

Kinh doanh thua lỗ, sử dụng đất lãng phí

KTNN cũng chỉ rõ tình trạng hoạt động sản xuất kinh doanh của nhiều doanh nghiệp trực thuộc TĐ, TCT không hiệu quả dẫn đến thua lỗ lớn, mất vốn chủ sở hữu, phải giải thể. Lỗ lũy kế đến 31/12/2017 như tại PVN là Tổng công ty CP Xây lắp Dầu khí lỗ 3.377 tỷ đồng. Cũng tại PVN, Công ty CP Hóa dầu và xơ sợi Dầu khí âm vốn chủ sở hữu 1.780 tỷ đồng; Công ty TNHH MTV Công nghiệp tàu thủy Dung Quất 1.159 tỷ đồng.

Nhiều khoản đầu tư, góp vốn của các TĐ, TCT cũng rơi vào tình cảnh thua lỗ. Đứng đầu danh sách vẫn là PVN với 7/11 công ty ngoài ngành kinh doanh chính lỗ lũy kế lớn; Công ty mẹ - Pvoil có 11/45 đơn vị lỗ; hay Công ty CP Gang thép Thái Nguyên gần mất vốn đầu tư tại 3 đơn vị; Công ty CP Kim Khí TP. Hồ Chí Minh đầu tư vào 2 đơn vị đều thua lỗ; Công ty mẹ - Handico có 4/18 công ty liên doanh, liên kết lỗ lũy kế 19 tỷ đồng, 4/14 công ty (đầu tư dài hạn khác) lỗ lũy kế 1.238 tỷ đồng...

Trong quản lý và sử dụng đất đai, KTNN cho rằng, diện tích, số lượng cơ sở đất mà các doanh nghiệp được giao rất lớn, song chưa được bản thân doanh nghiệp và các cơ quan nhà nước có thẩm quyền quản lý chặt chẽ. Vẫn còn nhiều diện tích đất chưa sử dụng, hoặc sử dụng không hiệu quả, như trường hợp ở Công ty mẹ - Satra với 2 khu đất đã được UBND TP. Hồ Chí Minh chấp thuận chủ trương đầu tư từ nhiều năm trước, nhưng chậm triển khai thực hiện. Cũng có nhiều trường hợp còn sử dụng không đúng mục đích, như doanh nghiệp Sagri với 140 héc ta.

Đặc biệt, KTNN cũng chỉ ra một số dự án của PVN đang gặp khó khăn trong việc huy động vốn, có nguy cơ không đảm bảo cơ cấu vốn được phê duyệt hoặc tiềm ẩn rủi ro phát sinh chi phí, giảm hiệu quả đầu tư. Nhiều dự án nghiệm thu, thanh toán, quyết toán còn sai sót về khối lượng, đơn giá và chưa đầy đủ thủ tục nên KTNN đã kiến nghị thu hồi, giảm thanh toán 210 tỷ đồng; xử lý tài chính khác 5.681 tỷ đồng.

Theo Tiền Phong