Năm ngoái, ngay sau khi ban hành Chỉ thị 02 ngày 7-9-2011 về thực hiện nghiêm trần lãi suất huy động 14%/năm, NHNN đã xử lý mạnh tay với trường hợp NHTM đầu tiên là DongA Bank khi bị bắt quả tang vi phạm trần lãi suất huy động.

 

DongA Bank cũng đã chủ động họp báo công bố cách chức giám đốc chi nhánh Tây Ninh trước khi có quyết định chính thức xử phạt của NHNN.

 

Trường hợp NHTM thứ hai bị bắt quả tang vi phạm trần lãi suất là HDBank vào cuối năm ngoái được xem là nghiêm trọng hơn, khi Tổng cục Cảnh sát vào cuộc cùng NHNN điều tra một số chi nhánh khác của HDBank. Trên website NHNN, cơ quan quản lý này công bố HDBank đã vi phạm nghiêm trọng các quy định pháp luật và đi ngược lại lợi ích của NH khác.

 

NHNN có quyết định xử lý vụ việc này như hạn chế HDBank tăng trưởng tín dụng không quá 10%, ngừng mở điểm giao dịch, máy ATM trên phạm vi toàn quốc trong thời hạn 1 năm. Đặc biệt, một loạt lãnh đạo có liên quan bị NHNN miễn nhiệm chức danh, buộc thôi việc, trong đó có lãnh đạo cấp cao là Phó Tổng giám đốc HDBank…

 

Vẫn biết chuyện các NH huy động vượt trần lãi suất là chuyện “thường ngày ở huyện”, nhưng qua 2 trường hợp xử phạt khá mạnh của NHNN cho thấy bản lĩnh của nhà quản lý nhằm chấn chỉnh tình trạng vượt trần lãi suất đang phổ biến để nhiều NH phải chùn chân.

 

Thế nhưng, mới đây NHNN công bố xếp loại kết quả hoạt động năm 2011 của HDBank. Theo đó, HDBank được xếp loại A ở tất cả tiêu chí như vốn tự có, chất lượng tài sản, năng lực quản trị, kết quả kinh doanh, khả năng thanh khoản…

 

Việc HDBank bị xử phạt vi phạm trần lãi suất trong năm 2011 nhưng lại được được xếp loại A trong cùng năm mới nhìn qua chẳng có gì liên quan, nhưng nhìn sâu sẽ thấy nhiều điều bất ổn trong việc phân loại, xếp hạng của NHNN: Tại sao một NH vi phạm trần lãi suất lại có năng lực quản trị, khả năng thanh khoản vào loại A?

 

Nếu thanh khoản tốt, có năng lực quản trị điều hành tại sao lại chạy đua huy động vượt trần lãi suất, góp phần gây bất ổn thị trường tiền tệ?

 

Nhìn rộng hơn, việc này có thể sẽ tạo tiền lệ tiêu cực cho hệ thống NHTM, thậm chí khuyến khích các NH khác vượt trần trần lãi suất để giữ khách hàng tiền gửi. Không chỉ thế, việc NHNN dễ dãi đưa ra tiêu chí xếp hạng loại A cho một NH vi phạm trần lãi suất cũng đang tạo nên dư luận đặt dấu hỏi lớn rằng việc phân loại sức khỏe để giao chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng của NHNN trong thời gian qua với hệ thống NHTM liệu có chính xác, nghiêm minh, công bằng hay vẫn đang có sự nương tay, châm chước?

 

Điều này dù vô tình hay cố ý, lý do khách quan hay chủ quan cũng đang làm sụt giảm uy tín, vai trò của NHNN trong quản lý, giám sát hệ thống NHTM cũng như điều hành chính sách tiền tệ.