Ngày 23/6, nhà xuất bản Bản đồ ở thành phố Trường Sa, tỉnh Hồ Nam đã chính thức công bố và cho lưu hành Bản đồ địa hình và bản đồ hành chính “Nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa” khổ dọc. Động cơ của Trung quốc đằng sau việc làm này là gì?

Từ xưa đến nay, bản đồ Trung Quốc đều được đặt trong một hình chữ nhật có chiều ngang lớn hơn chiều dọc. Chiều ngang dài 5.200km chạy từ bờ sông Áp Lục phía Đông Bắc cho đến cao nguyên Tây Tạng ở phía Tây.

Còn chiều dọc, đất Trung Quốc chỉ kéo dài từ cao nguyên Nội Mông ở phía Bắc đến đảo Hải Nam là điểm tận cùng ở phía Nam. Tất cả dài hơn 3.000km.

Thế nhưng, với lý do tấm bản đồ nằm ngang không thể hiện được đường đứt đoạn mà Trung Quốc tuyên bố đơn phương trên Biển Đông, Trung Quốc phải xuất bản tấm bản đồ nằm dọc. Chỉ có điều, lúc này đường 9 đoạn mà Trung Quốc đơn phương tuyên bố đã có thêm đoạn thứ 10, nằm ở gần Đài Loan (Trung Quốc).

Theo tấm bản đồ mới, khu vực đường 10 đoạn đã bao phủ hơn 130 đảo lớn nhỏ trên Biển Đông. Nó đã chiếm tới 90% diện tích của Biển Đông, thay vì hơn 80% với đường 9 đoạn. Tỷ lệ vùng biển và các đảo trên Biển Đông tương đương với phần đất liền.

Điều đáng chú ý là với tuyên bố đường đứt đoạn là lợi ích cốt lõi của Trung Quốc, lần đầu tiên trong lịch sử, chiều dọc của Bản đồ nước CHND Trung Hoa đã dài hơn chiều ngang. Hơn 3.000km chiều dọc đã được cộng thêm hơn 2.000km của Đường đứt đoạn để thành 5.500km so với chiều ngang là 5.200km.

Bản đồ dọc phi lý của Trung Quốc. Ảnh: Xinhua.

Ngay lúc này, một người bình thường nhất cũng có thể đặt một câu hỏi: Tại sao bản đồ hành chính quốc gia, Chủ quyền quốc gia lại có thể thay đổi chóng mặt đến như vậy?

Và đây là trả lời của Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh trong cuộc họp báo ngày 25/6 vừa qua: "Mục đích của bản đồ mới là phục vụ người dân Trung Quốc, cho nên bên ngoài đừng chú ý quá nhiều đến bản đồ đó".

Trung Quốc không muốn bên ngoài chú ý quá nhiều vào tấm bản đồ phi lý này. Nhưng ngay lập tức cộng đồng quốc tế đã lên tiếng.

Ngày 26/6, trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách Đông Á Daniel Russel phát biểu: "Hành động trên của Trung Quốc không chỉ làm gia tăng căng thẳng trong khu vực mà còn ảnh hưởng không nhỏ đến vị thế nước này trên trường quốc tế và với tư cách một cường quốc đang trỗi dậy, họ cần kiềm chế hành vi của mình".

Trưởng văn phòng báo chí của Tổng thống Philippines, ông Herminio Coloma nói "Họ vẽ ra một đường 9 đoạn. Bây giờ nó lại được biến thành 10. Theo lịch sử, đường này dưới thời Tưởng Giới Thạch là đường 11 đoạn", "11 biến thành 9, bây giờ lại thành 10. Tất cả những bản hình vẽ đều này bị bác bỏ bởi UNCLOS".

Không chỉ đơn phương tuyên bố chủ quyền một cách phi lý trên Biển Đông, tấm bản đồ khổ dọc này còn bao trùm cả vùng biển Hoa Đông. Có nghĩa là nó cũng nuốt trọn cả quần đảo Senkaku, mà Trung Quốc gọi là Điếu Ngư và hiện đang nằm dưới sự quản lý của Nhật Bản.

Tại sao Trung Quốc lại xuất bản Tấm bản đồ phi lý và vô nghĩa này vào đúng thời điểm mà Trung Quốc đã gây ra quá nhiều bất ổn tại Biển Đông?

Nếu không có nước nào phản ứng gay gắt, đây sẽ là cơ hội để chính quyền Trung Quốc chính thức hợp pháp hóa bản đồ này”. Tờ báo này cũng đưa ra thông tin, dự kiến tấm bản đồ này sẽ được đưa vào các trường học tại Trung Quốc.

Bình luận về vụ việc này, Tiến sĩ Christopher Roberts thuộc Đại học New South Wales, Australia cho rằng: "Trong vài chục năm gần đây, hệ thống giáo dục Trung Quốc đã cấy vào đầu người dân nước này một niềm tin là Biển Đông thuộc chủ quyền không thể tranh cãi của Trung Quốc".

Ông này dẫn lời một giáo sư Trung Quốc cho rằng: "Nếu bạn đề nghị một người Trung Quốc 50 tuổi vẽ bản đồ nước này, họ sẽ vẽ tấm bản đồ chỉ có Trung Quốc đại lục. Nhưng nếu bạn đưa ra một đề nghị tương tự với một người Trung Quốc 25 tuổi, chắc chắn tấm bản đồ đó sẽ xuất hiện cả Biển Đông".