Mỹ công khai ý định đánh Deir Ezzor

Máy bay của liên minh chống khủng bố do Mỹ đứng đầu hôm 18/5 đã giáng đòn mạnh vào các lực lượng ủng hộ Chính phủ Syria trong khu vực al-Tanf ở miền Nam Syria. Nguyên cớ tấn công là ban chỉ huy Mỹ cho rằng “hoạt động của các đơn vị SAA đe dọa lực lượng liên minh”.

Ông Igor Morozov thành viên Ủy ban Quốc tế thuộc Hội ​​đồng Liên bang Nga cho biết, với đòn tấn công quân đội Syria, Hoa Kỳ có thể phát tín hiệu cho Damascus hiểu rằng người Mỹ quan tâm đến việc kiểm soát các mỏ dầu của Cộng hòa Arab Syria.

"Đòn giáng mạnh từ Hoa Kỳ và liên minh tấn công vào các lực lượng ủng hộ Chính phủ Syria có thể gắn với thực tế là người Mỹ đang lo ngại khi phe ủng hộ ông Bashar al-Assad đang tiếp cận Deir ez-Zor, khu vực mỏ dầu đáng giá mà cả phương Tây cũng rất muốn kiểm soát" - ông Morozov nói.

Thượng nghị sĩ Nga nêu câu hỏi, "tại sao lực lượng Chính phủ hợp pháp hoạt động trên lãnh thổ của họ lại phải hứng chịu đòn tấn công quân sự?". Thực tế là vùng lãnh thổ này suốt trong thời gian dài đã bị chiến binh IS kiểm soát và đây là điểm chúng bơm dầu bán qua Thổ Nhĩ Kỳ.

Hiện nay, có vẻ là Mỹ đang xây dựng chính sách tương tự như ở Iraq, không chỉ phá hoại pháp lý quốc tế mà còn phá hoại cả thiết chế trật tự toàn cầu. Washington vẫn tiếp tục đường lối vũ lực trấn áp thế giới, tranh đoạt lợi ích cho họ ở khắp nơi.

Việc Mỹ tung quân vào hỗ trợ phiến quân FSA tiến đánh Deir Ezzor sẽ khiến chiến lược quân sự của Syria có sự thay đổi. Hoặc là đáp trả cứng rắn đối với Mỹ bằng sức mạnh của các hệ thống tên lửa phòng không, hoặc từ bỏ và trao phần lãnh thổ của mình cho Mỹ kiểm soát.

Hiện nay, Nga và Mỹ đang cạnh tranh nhau để hỗ trợ các lực lượng được họ hậu thuẫn chiếm giữ al-Bukamala (Abu Kamal) - thị trấn của Syria đối diện với thị trấn al-Qa’im của Iraq và cũng là điểm khởi đầu vào Syria của dòng sông Euphrates.

Trong bối cảnh đó, Mỹ đã đưa ra thỏa thuận tránh va chạm trong khu vực xung đột phía Nam và công khai ý định hậu thuẫn cho người Kurd tiến xuống phía Nam, tới tận lưu vực sông Euphrates (tức là đánh chiếm toàn bộ địa giới tỉnh Deir Ezzor, tới ranh giới với tỉnh Homs).

Lực lượng do Liên quân Mỹ hậu thuẫn trong chiếm lợi thế trước Quân đội Syria ở Deir Ezzor

Điều này có nghĩa là Quân đội Syria ở thành phố Deir Ezzor sẽ nằm trong vòng vây của phiến quân đối lập, thay cho khủng bố Nhà nước Hồi giáo IS. Rõ ràng là Mỹ và liên quân dự định biến thành phố này thành “chảo lửa Aleppo” mới, nhưng với tình thế đảo ngược.

Theo giới phân tích, trong cuộc chiến này, liên quân do Mỹ đang chiếm ưu thế hơn Quân đội Syria. Điều này xuất phát từ những nguyên nhân nào? Chúng ta hãy cùng xem xét.

Tình thế bất lợi của Quân đội Syria

Giới phân tích cho rằng, trong thời gian tới Mỹ sẽ nỗ lực “giúp đỡ” FSA chiếm thành phố thủ phủ để kiểm soát toàn bộ tỉnh Deir Ezzor, bởi họ sẽ dễ đánh chiếm nó trong cuộc chiến “chống khủng bố”, còn nếu để quân đội Syria tiến tới đây thì họ sẽ không thể làm được điều đó.

Chiến dịch quân sự của Mỹ kéo dài đến khu vực lưu vực sông Auphrates (gồm toàn bộ địa giới tỉnh Deir Ezzor) có thể bao gồm 2 hướng đánh chính là FSA từ phía Nam đánh lên và người Kurd từ phía Bắc đánh xuống, để quét sạch khủng bố IS ở địa bàn tỉnh Deir Ezzor.

Trên 2 hướng chính này, lực lượng người Kurd và phiến quân FSA có thể tấn công bằng nhiều mũi vào thành phố Deir, vừa đánh IS nhưng cũng vừa chặn đứng các hướng giải vây của Quân đội Syria và đích đến cuối cùng là hợp vây SAA ở thành phố Deir Ezzor.

Trong 2 hướng này, mặc dù khoảng cách từ hướng Bắc đánh xuống và hướng Nam đánh lên là như nhau nhưng trên thực tế hướng quan trọng nhất là của FSA từ phía Nam, bởi tấn công theo hướng này thì phiến quân đối lập có thể chặn luôn đường tiến của Quân đội Syria.

Theo đó, các lực lượng của FSA từ bàn đạp Abu Kamal sẽ chia làm 2 mũi tiến công, một mũi sẽ cắt đứt đường cao tốc M20 để chặn đường SAA từ thành cổ Palmyra đánh lên, một mũi khác tiến dọc theo dòng sông Euphrates lên thành phố Deir Ezzor.

Theo chiều ngược lại, Quân đội Syria cũng đang triển khai kế hoạch 3 bước nhằm giải vây cho lực lượng SAA ở thành phố Deir Ezzor với ý định đánh dọc theo tuyến Quốc lộ M20 từ Palmyra đến Deir Ezzor, với tổng chiều dài gần 170km.

Kế hoạch này chia là 3 giai đoạn, trong đó, giai đoạn 1 là đánh chiếm al-Sukhnar, giai đoạn 2 là giải phóng thị trấn Kobajjeb từ tay khủng bố IS và bước thứ 3 là đánh đến sân bay quân sự Deir Ezzor, trong đánh ra, ngoài đánh vào để đẩy lùi IS ra xa thành phố.

Tuy nhiên, kế hoạch này của Quân đội Syria rất khó thành công, một phần là do khoảng cách từ bàn đạp của FSA đến Deir Ezzor gần hơn rất nhiều so với khoảng cách tiến công của Syria từ Palmyra lên, trong khi đó, phiến quân sẽ nỗ lực đánh theo hướng Tây Bắc để chặn đường cao tốc M20.

Hiện nay, Quân đội Syria đang tiến rất chậm ở hướng Palmyra, còn hướng al-Tanf đang bị liên quân Mỹ bao vây và Washington đã trực tiếp tung máy bay chặn lại nên rất khó để đi tiếp.

Do đó, Quân đội Syria có thể chiếm được al-Sukhnar nhưng họ khó có thể tiến được tới Kobajjeb, đừng nói là tiến được tới khu vực sân bay Deir Ezzor để hỗ trợ lực lượng SAA trấn thủ ở đây nối liền hai nửa thành phố và đẩy lùi IS ra xa vùng sa mạc phía Đông.

Syria sẽ phải bỏ chiến dịch giải vây Deir Ezzor

Hiện Quân đội Syria rất muốn giải vây cho Deir Ezzor và mở rộng vùng giải phóng ở tỉnh này để tránh việc bị lực lượng đối lập do Mỹ hậu thuẫn chiếm giữ. Tuy nhiên, hiện tình thế của SAA không cho phép họ làm được điều này.

Việc Mỹ triển khai kế hoạch truy quét khủng bố IS ở sa mạc không người ở phía Đông Syria với hỏa lực cực mạnh của không quân có thể khiến IS tháo chạy vào sâu trong lãnh thổ Syria, đánh sang phía Tây uy hiếp Palmyra hoặc Hama và thành phố Homs.

Do đó, quân đội Syria sẽ không rảnh tay để mở chiến dịch giải vây cho Deir Ezzor mà phải tập trung quân phòng ngự IS xâm nhập cửa ngõ Damascus. SAA sẽ phải dồn lực đánh từ Aleepo xuống phía Nam để chặn đường IS, đồng thời tiếp tục giải phóng khu vực phía Đông Hama và Đông Homs.

Trước những bất lợi này, Quân đội Syria sẽ phải bỏ chiến dịch cấp tốc giải vây cho Deir Ezzor?

Hiện nay, phải thẳng thắn thừa nhận rằng Nga và chính quyền của Tổng thống Bashar al-Assad đang ở trong tình trạng vô cùng khó khăn bởi nhiều phần đất nước đang bị các thế lực nước ngoài ra mặt hậu thuẫn cho đối lập chiếm đóng.

Khu vực phía Bắc Syria đang bị Thổ Nhĩ Kỳ-FSA (Quân đội Syria Tự do) và Mỹ-người Kurd chiếm đóng; phía Tây Bắc (Idlib và một phần Hama) bị Liên minh khủng bố Hai'at Tahrir al-Sham (do Jabhat Fatah al-Sham, tức al-Nusra, chi nhánh al-Qaeda Syria lãnh đạo) với sự hậu thuẫn của Thổ Nhĩ Kỳ kiểm soát, phía Tây Nam bị các nhóm phiến quân do Tel Avip đỡ đầu đánh chiếm để lập vùng đệm bảo vệ biên giới Israel và cao nguyên Golan.

Tất cả các lực lượng này đều nhăm nhe chờ sơ hở của Syria để mở các cuộc tấn công đánh chiếm những vùng đất mới.

Trong bối cảnh này, Syria sẽ buộc phải bỏ kế hoạch cấp tốc giải vây cho Deir Ezzor để tập trung quân củng cố khu vực giải phóng ở dải bờ biển phía Tây, giáp Địa Trung Hải; đánh lấn từng bước, mở rộng vùng kiểm soát sang phía Đông để một mặt củng cố địa bàn thủ đô Damascus và các tỉnh Homs, Hama, Aleppo; mặt khác vẫn tiếp tục đánh chậm, chắc theo hướng Deir Ezzor.

Song song với đó, Nga có thể sẽ phải tung máy bay vận tải để bổ sung quân số và cũ khí-trang bị cho lực lượng trấn thủ Deir Ezzor, giữ vững thành phố bằng mọi giá để khiến Mỹ và đối lập không thể chiếm trọn vẹn tỉnh này, chờ cơ hội giải vây về sau, giống như việc hiện nay họ đang cố thủ ở thành phố Quasmili thuộc tỉnh al-Hasakah, trong khu vực kiểm soát của người Kurd.

Chỉ có làm như vậy Syria mới củng cố được khu vực kiểm soát và từng bước thu hồi các vùng lãnh thổ bị khủng bố và phiến quân chiếm đóng, còn nếu nóng vội thì họ có thể sẽ mất nhiều hơn. Đây là sự thật mà chúng ta phải thẳng thắn thừa nhận.

Theo Đất Việt