Theo SCMP, Trung Quốc vừa công bố kế hoạch nhằm tăng cường năng lực hạt nhân trên biển của nước này thông qua việc thành lập một dự án liên doanh mới.

Cụ thể, ngày 10/8 Tập đoàn điện hạt nhân quốc gia Trung Quốc công bố sẽ thành lập công ty mới với số vốn đăng ký 1 tỉ nhân dân tệ (150 triệu USD).

Đây là công ty liên doanh giữa Tập đoàn điện hạt nhân quốc gia Trung Quốc với Công ty điện lực Zhejiang Zheneng, tập đoàn Shanghai Guosheng, tập đoàn đóng tàu Jiangnan Shipyard và công ty điện lực Shanghai Electric.

Trong thông báo của Tập đoàn điện hạt nhân quốc gia Trung Quốc, cơ quan này cho biết việc thành lập công ty liên doanh mới nhằm mục tiêu tăng cường năng lực điện hạt nhân của Trung Quốc để đáp ứng những tham vọng trở thành ''cường quốc mạnh về biển''.

Tập đoàn điện hạt nhân quốc gia Trung Quốc không nói rõ các công nghệ điện hạt nhân sẽ được sử dụng như thế nào và ở đâu. Thế nhưng giới quan sát cho rằng nhiều khả năng chúng sẽ được triển khai ở những khu vực như Biển Đông.

Mô hình trạm điện hạt nhân nổi của Tập đoàn năng lượng hạt nhân Trung Quốc

Ngoài ra, tập đoàn điện lực nhà nước của Trung Quốc cũng tiết lộ lằng, công ty liên doanh mới thành lập sẽ hướng tới việc phát triển các loại tàu chạy bằng năng lượng hạt nhân.

Ông Wang Yiren, phó giám đốc Cục Khoa học Công nghệ và Quốc phòng Trung Quốc (SASTIND), đầu năm nay từng nói việc mở rộng năng lực về năng lượng hạt nhân của Trung Quốc là một phần trọng yếu trong kế hoạch 5 năm của nước này.

Theo đó Trung Quốc tuyên bố sẽ ưu tiên phát triển các nền tảng sản xuất điện hạt nhân nổi để hỗ trợ các hoạt động khai thác dầu khí ngoài khơi của họ và tiếp tục phô trương sức mạnh ở Biển Đông.

Hồi năm 2016, tờ China Securities Journal từng nhận định, Trung Quốc có thể xây dựng 20 nhà máy điện hạt nhân nổi để ''thúc đẩy phát triển thương mại'' ở Biển Đông.

Nguy cơ tiềm ẩn

Từng trao đổi về vấn đề này với PV, TS. Nguyễn Hữu Huân - Nghiên cứu viên chính, Trưởng phòng sinh thái biển, Viện Hải dương học Nha Trang cho biết: "Trên đất liền, nhà máy điện hạt nhân được trang bị một hệ thống đặc biệt an toàn để ngăn chặn rò rỉ phóng xạ trong trường hợp gặp sự cố mà nhiều khi cũng không tránh khỏi.

Đối với các nhà máy nổi lênh đênh trên biển, có nhiều rủi ro ngoài khả năng dự báo của con người như: bão, sóng thần, va chạm…thì xác suất xảy ra sự cố sẽ cao hơn.

Ngoài ra, việc bảo đảm an toàn cho nhà máy phóng xạ trên biển là rất khó khăn, nhất là trường hợp mất điện. Sự cố FUKUSHIMA cũng do mất điện bơm nước làm mát là ví dụ điển hình.

Và khi sự cố xảy ra, việc khắc phục hiện tượng rò rỉ phóng xạ trên biển là điều vô cùng khó so với trên đất liền vì lúc đó không dễ khoanh vùng và hạn chế lan truyền phóng xạ như trên mặt đất".

Theo ông Huân, đặt nhà máy điện hạt nhân nổi ở Biển Đông sẽ nhiều rủi ro vì đây là khu vực xảy ra nhiều bão, động đất, sóng thần. Bên cạnh đó, Trung Quốc làm các nhà máy điện hạt nhân trên biển cũng không ngoài âm mưu độc chiếm Biển Đông.

Việt Nam cần chủ động ứng phó

PGS.TS Nguyễn Mộng Sinh - nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Hạt nhân Đà Lạt cũng nhận định rằng, các lò phản ứng hạt nhận đặt trên phao nổi, tàu phá băng, trên tàu ngầm tiềm ẩn những nguy cơ về ô nhiễm môi trường xung quanh.

''Dùng nước làm mát thì phải có những biện pháp kỹ thuật để đề phòng việc thất thoát các chất phóng xạ, có thể sinh ra trong quá trình hoạt động của lò phản ứng ra môi trường. Dự án này chắc chắn sẽ tiềm ẩn nhiều nguy cơ ô nhiễm môi trường nếu Trung Quốc không có những kiểm soát chặt chẽ'', ông Sinh cảnh báo.

Theo vị chuyên gia, nếu Trung Quốc đưa trạm điện hạt nhân ra các khu vực thuộc chủ quyền lãnh thổ của họ thì cơ quan năng lượng quốc tế cũng như các nước xung quanh cần phải giám sát chặt chẽ.

''Nếu như Trung Quốc cứ liều lĩnh đặt gần vùng biển gần Việt Nam thì chúng ta cũng cần phải đặt ra giả thiết về các mức độ ô nhiễm có thể xảy ra và có biện pháp ứng phó.

Từ đó Việt Nam và các nước lên tiếng cảnh báo để phía Trung Quốc phải có các cam kết về đảm bảo môi trường, an toàn xung quanh. Nếu như họ xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế, chủ quyền của các nước khác thì chúng ta phải theo dõi đồng thời đưa những ý kiến phản đối, yêu cầu Trung Quốc thực hiện nghiêm các vấn đề về chủ quyền lãnh thổ'', ông Sinh nhấn mạnh.

Theo Đất Việt