Tiềm ẩn nguy cơ an ninh quốc gia

“Mở hàng” đầu tiên, đại biểu (ĐB) Phương Thị Thanh (Bắc Kạn) báo động tình trạng gian lận xuất xứ, hàng giả nhãn, mác Việt Nam đang xảy ra ngày càng nhiều và mức độ nghiêm trọng. Đáng nói, việc này cảnh báo từ lâu, nhưng chậm được phát hiện và xử lý. “Nguyên nhân ở đây là gì và trách nhiệm, giải pháp của Bộ trưởng như thế nào?”, ĐB Thanh đặt câu hỏi.

Theo Bộ trưởng Trần Tuấn Anh, Thủ tướng vừa thông qua Quyết định 824, tập trung đấu tranh gian lận thương mại, gồm 5 nhóm nhiệm vụ chính giao cho các bộ, ngành. “Dù xuất khẩu vào Mỹ tăng đột biến trong thời gian qua, song Chính phủ chỉ đạo chủ động chống gian lận xuất xứ, giữ được quan hệ thuận lợi thương mại với Mỹ và kể cả các quốc gia khác", ông Trần Tuấn Anh nói.

Phó trưởng đoàn ĐB Quốc hội (QH) tỉnh Vĩnh Phúc - Trần Văn Tiến đặt câu hỏi: “Tình trạng sản xuất kinh doanh hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, gian lận thương mại... tiềm ẩn nguy cơ gây ảnh hưởng đến an ninh quốc gia trật tự an toàn xã hội. Đề nghị Bộ trưởng cho biết trách nhiệm của mình và các cơ quan có liên quan. Giải pháp thực hiện trong thời gian tới để chấm dứt tình trạng này”.

Trả lời câu hỏi trên, Bộ trưởng Công thương thừa nhận, hàng lậu, hàng gian lận thương mại, hàng giả... xuất hiện tương đối phổ biến và xảy ra trên nhiều địa bàn. Đây là vấn đề chưa thể khắc phục, vì hiện nay càng được tổ chức tinh vi hơn, có liên kết trong và ngoài nước. “Chúng tôi đang tổ chức những cuộc đấu tranh trọng điểm tại một số khu vực nóng như Đồng Tháp, An Giang, Quảng Ninh... về các mặt hàng giả sở hữu trí tuệ hữu và hàng tiêu dùng. Tại diễn đàn QH, tôi cũng nhìn nhận trách nhiệm của mình khi thời gian vừa qua chưa đảm bảo hết được những yêu cầu trong đấu tranh mặt hàng gian lận, hàng giả, hàng kém phẩm chất. Nhưng chúng tôi cam kết trong thời gian tới đây, lực lượng quản lý thị trường sẽ tiếp tục làm tốt và sẽ làm tốt hơn nữa trách nhiệm của mình”, người đứng đầu Bộ Công thương trả lời.

“Đã có sự chủ quan” làm bùng nổ điện mặt trời

Chất vấn về năng lượng sạch, ĐB Lê Thu Hà (Lào Cai), ĐB Đôn Tuấn Phong (An Giang) đặt vấn đề công suất điện mặt trời hiện tại lên tới 7.230 MW, vượt 9 lần so với quy hoạch và vẫn còn 210 dự án đang chờ phê duyệt. Mức giá 9,35 cent/kWh trong vòng 20 năm được ĐB cho là cao so với các nước trong khu vực cũng như so với giá các nguồn năng lượng khác.

Đặc biệt, việc phát triển quá nóng điện mặt trời cũng mất cân đối với hạ tầng, buộc các dự án phải cắt giảm công suất, gây thiệt hại cho nhà đầu tư, lãng phí và làm méo mó thị trường năng lượng tái tạo...

Trả lời chất vấn này, Bộ trưởng Công thương lý giải: Do quy hoạch điện 7, đã được phê chuẩn từ năm 2017, chưa dự kiến đến sự phát triển của điện tái tạo, trong đó điện mặt trời là chủ yếu. Mặt khác, để thực thi cam kết của Việt Nam trong COP 21 về giảm phát thải khí nhà kính, và khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo, Thủ tướng phê duyệt Quyết định 11, quy định giá ưu đãi cho mua điện mặt trời ở mức 9,35 cent/kWh - một mức “rất thuận lợi” cho các nhà đầu tư.

Ngoài ra, tại thời điểm ban hành Quyết định 11, Việt Nam “đang đối mặt với nguy cơ thiếu điện rất lớn trong năm 2019 và năm 2020”, nên các nguồn điện tái tạo được coi là những nguồn bổ sung.

Với mức giá hời đó, đến ngày 30.6 năm nay, Việt Nam đã có được gần 4.900 MW điện mặt trời hoàn tất và đưa vào vận hành, “đóng góp rất lớn” cả cho việc bổ sung nguồn điện và cả “bài học kinh nghiệm” cho Việt Nam, trong đó có “bài học cho cái yếu của chúng ta về sự phát triển không đồng bộ”, Bộ trưởng Công thương thừa nhận.

“Việc tập trung quá lớn một số dự án điện mặt trời ở các tỉnh miền Trung như Ninh Thuận và Bình Thuận, cùng với sự thiếu chủ động của Bộ Công thương cũng như các ngành trong dự báo và triển khai các biện pháp cần thiết, đã dẫn đến tình trạng công suất không được giải tỏa hết”, Bộ trưởng nói và cho biết đến nay các dự án mới giải tỏa được khoảng 30 - 40% công suất.

Chúng ta đối mặt với nguy cơ thiếu điện rất cao