Vinalines dưới thời ông Dương Chí Dũng đã "khai man" như thế nào?

Thứ năm, 24/05/2012, 08:27
Điển hình có thể kể đến, năm 2010, Vinalines báo lãi 1.241 tỷ đồng nhưng theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, doanh nghiệp này lỗ 1.273,892 tỷ đồng.
 

 
"Chạy" điểm liệt 

Trong những ngày vừa qua, kết luận của Thanh tra Chính phủ về những sai phạm và thiếu sót của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines) được công bố đã thu hút sự chú ý của dư luận. Theo đó, Vinalines đã gây thất thoát và lãng phí nhiều tỷ đồng. Nhưng điều khiến mọi người thực sự sốc đó là những con số nói lên tình trạng thua lỗ của công ty này.

Tuy nhiên, trên thực tế Vinalines lại báo lãi ở mức cao. Điển hình có thể kể đến, năm 2010, Vinalines báo lãi 1.241 tỷ đồng nhưng theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, doanh nghiệp này lỗ 1.273,892 tỷ đồng. Để lý giải về việc “khai man” lỗ thành lãi của Vinalines dưới thời ông Dương Chí Dũng, PV đã có cuộc trao đổi với TS Kinh tế Nguyễn Minh Phong về vấn đề này.
 
 
 
Chuyên gia kinh tế TS. Nguyễn Minh Phong
 
 
Ông Nguyễn Minh Phong nói: “Cái này không khó hiểu vì tôi nhớ, đã có lúc chúng ta đặt ra quy định, giám đốc nào mà để doanh nghiệp lỗ liên tiếp 2 năm thì sẽ cách chức nên rất có thể khi phía Vinalines sắp vào điểm liệt đó thì phải báo lãi”.

Nói về những nguyên nhân dẫn đến việc làm ăn thua lỗ của một số Tổng công ty, Tập đoàn lớn của nhà nước trong thời gian vừa qua, ông Nguyễn Minh Phong cho biết: “Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng như vậy. Và có thể nói đến nguyên nhân khách quan ban đầu là vấn đề về 1 phần nhiệm vụ chính trị trong đầu tư công. 

Cụ thể là đầu tư công thông qua tập đoàn có 2 nhiệm vụ: một nhiệm vụ về kinh doanh và một nhiệm vụ phi lợi nhuận. Với nhiệm vụ về kinh doanh, thì những doanh nghiệp bị lỗ thì xét sau.Về nhiệm vụ phi lợi nhuận thì đương nhiên nó sẽ bị lỗ theo ý nghĩa kinh tế thông thường.


"Không có động lực để làm lãi"

Những nguyên nhân khác dẫn đến việc các doanh nghiệp như đã nêu bị lỗ là còn vì cơ chế hiện nay không rõ ràng về sở hữu và cơ chế trách nhiệm của các doanh nghiệp không rõ ràng và đủ mạnh để các doanh nghiệp phải tạo đồng lực làm lãi. Nên có thể có lãi đó nhưng các doanh nghiệp họ chia nhau hết mà họ cố tình báo lỗ. 

Họ không có động lực để làm lãi mà bởi vì nhà nước chỉ giao nhiệm vụ cho họ là bảo toàn vốn thôi. Nếu bị lỗ thì họ nói là do nhiệm vụ chính trị. Kể cả kinh doanh xăng dầu cũng như vậy. Khi lỗ thì họ bảo do nhiệm vụ chính trị mặc dù do các doanh nghiệp trong lĩnh vực này tính toán thị trường, nhập khẩu…. không đúng.

Thứ ba là cơ chế cán bộ, cơ chế bên trong tại các doanh nghiệp nhà nước hiện nay cũng không tìm được những người có năng lực thực sự về quản trị kỹ thuật nên kết quả kịnh doanh kém đi. Ngoài ra các doanh nghiệp này còn có tính chất xã hội nữa, không được đuổi nhiều người lao động. 

Cơ cấu lại của các doanh nghiệp này không được mạnh dạn. Tuy nhiên nó phải gánh chịu nhiều chi phí trung gian và những chi phí không cần thiết thì cũng có thể gây ra lỗ.

 
Chỉ trong 4 năm (năm 2007 - 2010), hiệu quả sử dụng vốn của Vinalines giảm mạnh, tỷ suất sinh lời của vốn chủ sở hữu giảm gần 30%
 
Thứ tư là các hành vi của một số quan chức và doanh nghiệp cố tình coi doanh nghiệp như một sân sau, như một “con gà đẻ trứng vàng”… Ngoài ra còn nhiều lý do khác nữa”.

Theo ông Phong, những giải pháp thì gắn liền với những nguyên nhân trên. Đầu tiên là phải phân biệt rõ hai nhóm mục tiêu. Đâu là mục tiêu làm lợi nhuận thì dứt khoát phải có lợi nhuận. Nếu không có lợi nhuận thì sẽ cách chức lãnh đạo hoặc là có những chế tài nghiêm ngặt cho việc này. Còn bộ phận nào không vì lợi nhuận phải có chỉ tiêu rõ ràng. 

Tức là phải có 2 cơ chế cho 2 mục tiêu: cho kinh doanh và cho không kinh doanh chứ không phải là 2 mục tiêu dùng chung một cơ chế. Và đã kinh doanh thì phải bình đẳng với các doanh nghiệp khác và phải có lãi. Tóm lại là nên rút bớt tỷ trọng các doanh nghiệp trong đầu tư kinh doanh.

TS Phong cho biết thêm: “Các luật liên quan đến đầu tư công và quản lý nhà nước phải được bổ sung một cách rõ ràng nhất là luật về đầu tư công. Các tiêu chí về trách nhiệm cá nhân ngay cả cơ chế để tuyển chọn cán bộ đó về công tác kiểm tra, giám sát, chế tài. Và cuối cùng là việc nên có những chế độ thông tin công khai minh bạch về các doanh ngiệp nhà nước hoặc là các khoản đầu tư vốn nhà nước để cho tăng sự kiểm tra, phản biện chéo và giám sát xã hội lên”.

 
Theo kết luận Thanh tra Chính phủ, qua số liệu về vốn, tài sản và kết quả hoạt động kinh doanh của Vinalines giai đoạn 2007 -2010 (không bao gồm 5 đơn vị chuyển từ Vinalines sang) cho thấy: Kết quả kinh doanh tổng hợp năm 2007 – 2008 có lãi, năm 2009 lỗ 412,325 tỷ đồng, năm 2010 lỗ 1.273,892 tỷ đồng. 

Nguồn vốn chủ yếu đảm bảo hoạt động của Vinalines giai đoạn 2007 – 2010 là vốn tín dụng và phải trả khác… Năm 2007, nợ phải trả là hơn 17.071 tỷ đồng chiếm 65,68% và năm 2010 là hơn 36.599 tỷ đồng chiếm 91,4% tổng nguồn vốn. 
 
Như vậy, số nợ năm 2010 phải trả tăng thêm hơn 19.527 tỷ đồng so với năm 2007 (khoảng 2,15 lần). Hiệu quả sử dụng vốn giảm mạnh, tỷ suất sinh lời của vốn chủ sở hữu từ 14,15% (năm 2007) xuống còn âm 14,8% (năm 2010).
 
Tuy nhiên, trái ngược hẳn với kết luận của Thanh tra Chính phủ, theo báo cáo của Vinalines, từ 2007 - 2010, tổng công ty đều có doanh thu và lợi nhuận vượt kế hoạch, bất chấp khủng hoảng kinh tế, giá cước vận tải và đơn hàng sụt giảm. 
 
Năm 2009, khi khó khăn kinh tế bắt đầu lộ rõ, tổng sản lượng vận tải biển của Vinalines sụt giảm, chỉ đạt 32,9 triệu tấn, tổng doanh thu giảm so với năm 2008 khi chỉ đạt 18.195 tỷ đồng. Tổng lợi nhuận đạt 857 tỷ đồng và số nộp ngân sách đạt 1.234 tỷ đồng.
 
Đến năm 2010, Vinalines công bố tổng doanh thu đạt 20.934 tỷ đồng, tăng 16% và tổng lợi nhuận đạt 1.241 tỷ đồng, tăng 40%, tổng nộp ngân sách đạt 1.190 tỷ đồng, tăng 1% so với thực hiện năm 2009.
 
Nhưng “đáng nể phục” hơn khi 6 tháng đầu năm 2011, Vinalines công bố lỗ tới 660 tỷ đồng nhưng trong báo cáo toàn năm 2011, tổng lợi nhuận ước đạt 62,15 tỷ đồng, tăng 24% so với kế hoạch đã đề ra. 

Điều này khiến nhiều người bày tỏ sự hoài nghi về khoản lợi nhuận “khủng” này của Vinalines khi hàng loạt công ty con của Vinalines làm ăn thua lỗ, kinh tế khó khăn, tỷ suất sinh lời của vốn chủ sở hữu giảm gần 30% chỉ trong 4 năm.
 
 


Theo Giáo Dục

Các tin mới hơn

Các tin cũ hơn

Tìm