Chủ đề tháng hành động Quốc gia về dân số và ngày dân số Việt Nam 26/12 năm nay được nêu ra rất sát sườn, nhằm thẳng vào chỗ đang đang yếu nhất trong công tác dân số của nước ta. Đó là “kiểm soát có hiệu quả tốc độ gia tăng tỉ số giới tính khi sinh”. Tuy nhiên, hiện thực hóa điều này không phải là điều dễ dàng như đọc khẩu hiệu.

Theo kết quả điều tra về biến động dân số mới đây, từ năm 2006 đến nay, tỉ số giới tính khi sinh ở nước ta tăng lên đáng kể theo hướng thừa nam thiếu nữ. Xu hướng này xuất hiện cả ở thành thị và nông thôn. Hiện nay, trung bình trong cả nước cứ 100 bé gái được sinh ra thì cùng thời gian ấy có tới 112 bé trai ra đời. Về mong muốn của phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, cứ 4 người được hỏi thì có 3 người trả lời là muốn sinh con trai.

Nếu tính 2 thập kỉ gần đây, ngân sách Nhà nước đã chi ra gần 10.000 tỉ đồng cho công tác dân số. Nhờ đó, dân số nước ta chỉ tăng 1,32 lần, trong khi tổng sản phẩm xã hội GDP tăng 4,12 lần.

Các sản phụ tại BV Từ Dũ (Ảnh: TTO)

Không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế trực tiếp, công tác dân số còn có hiệu quả xã hội rất lớn, đặc biệt là góp phần thúc đẩy sự tiến bộ của phụ nữ, xóa đói giảm nghèo và bảo vệ môi trường. Nhưng vấn đề không chỉ là tiền. Bởi cùng với ngân sách còn có kinh phí từ nhiều chương trình, dự án quốc tế và các nguồn xã hội hóa.

Quan trọng không kém là chúng ta có những chủ trương, chính sách phù hợp với từng thời kì, và còn là công lao đóng góp của hàng vạn, hàng vạn cán bộ, cộng tác viên dân số, những người thường xuyên đến từng ngõ ngách, từng nhà, không quản ngại gian khổ khó khăn để tuyên truyền, vận động, tư vấn, cung cấp dịch vụ kế hoạch hóa gia đình.

Song, từ năm 2006 đến nay, đội ngũ này không hoạt động được đều tay như trước kia nữa. Một số cấp ủy đảng, chính quyền chưa nhận thức đầy đủ về vấn đề dân số nên xuất hiện tư tưởng chủ quan, buông lỏng chỉ đạo, thiếu kiểm tra nên không kịp thời đề ra giải pháp thiết thực, điều chỉnh chính sách cho phù hợp với sự phát triển của cuộc sống. Nhiều cá nhân, gia đình vi phạm chính sách dân số.

Không ít đảng viên, cán bộ sinh con thứ 3 mà không bị kỉ luật, nhiều người còn cố tình sinh thêm nữa để có bằng được con trai.

Vậy là cái gì phải đến sẽ đến. Nếu cứ để tình trạng hơn 200 trẻ mới sinh ra dư 12 bé trai và duy trì tốc độ tăng dân số hiện nay, tức là mỗi năm có thêm khoảng 1 triệu người, thì đến năm 2050, nước ta sẽ thiếu khoảng 3 đến 4 triệu phụ nữ. Lúc đó, một bộ phận nam giới sẽ phải trì hoãn việc kết hôn. Nhiều người không thể kết hôn.

Nhưng vấn đề không dừng lại ở đó, bởi khủng hoảng trong hôn nhân sẽ làm gia tăng các hành vi chống đối, đe doạ an ninh và trật tự xã hội, tệ nạn xã hội và tội phạm cũng gia tăng, phụ nữ bị đối xử bất bình đẳng, bị bạo hành về cả về thể chất lẫn tinh thần...

Đó là chưa kể đến những áp lực về giáo dục, đào tạo nghề, việc làm, nhà ở, về thể chất dinh dưỡng, chăm sóc y tế, về vấn đề di dân... và còn nhiều mối lo khác sẽ đến mà chúng ta chưa thể lường trước được. Tình hình càng nghiêm trọng hơn, bởi theo Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc, đây cũng là vấn đề mang tính toàn cầu, hiện nay thế giới đang thiếu khoảng 160 triệu phụ nữ.

Rất may là chúng ta sớm được cảnh báo về những nguy cơ đó, nên đã quyết định duy trì Chương trình mục tiêu Quốc gia về dân số - kế hoạch hóa gia đình. Chính phủ cũng đã phê duyệt Chiến lược Dân số và Sức khỏe sinh sản đến năm 2020 với nhiều mục tiêu cụ thể.

Riêng về giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, chúng ta xác định cần tăng cường công tác tuyên truyền, thay đổi nhận thức và hành vi lựa chọn giới tính thai nhi, xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm.

Tất nhiên, thực hiện việc này không dễ như đọc khẩu hiệu, nên cần làm thường xuyên và lâu dài, làm trực tiếp thông qua mạng lưới cán bộ chuyên trách và cộng tác viên dân số ở cơ sở, có cách tiếp cận và thông điệp phù hợp với từng nhóm đối tượng, đặc biệt quan tâm đến những vùng sâu - vùng xa, vùng dân trí thấp.

Bên cạnh đó, Nhà nước còn xây dựng và triển khai nhiều chính sách hỗ trợ phụ nữ, trẻ em gái, gia đình sinh nhiều con gái. Đây được coi là công việc của mọi cấp mọi ngành, là công việc của mọi người và cũng là công việc của mỗi người.

Theo VOV