Chuyên gia lo ngại về công tác bảo quản vaccine

Bộ Y tế đã đưa vaccine “5 trong 1” vào chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia. Đây là loại vaccine thương mại Quinvaxem do Công ty Berna Biotech Korea Corp (Hàn Quốc) sản xuất và đang được sử dụng tại 40 quốc gia. Việt Nam là một trong những quốc gia được tổ chức GAVI (Liên minh vaccine và tiêm chủng toàn cầu) tài trợ loại vaccine này.

Để quyết định tiêm chủng đại trà, trước đó Bộ Y tế đã thử nghiệm lâm sàng cũng như tiêm chủng thử nghiệm tại 2 tỉnh và cho kết quả khả quan. Tuy nhiên, sau vụ tai biến tử vong của cháu bé 3 tháng tuổi ở Đồng Nai khi tiêm vaccine “5 trong 1” và gần đây là trường hợp tương tự tại Nghệ An đang khiến các chuyên gia y tế cân nhắc lại độ an toàn của loại vaccine này.

Bảo quản vaccine ở Việt Nam liệu đã tốt?

Theo các chuyên gia y tế cần phải nghiên cứu thêm về độ an toàn của vaccine “5 trong 1” mà chương trình tiêm chủng mở rộng đưa vào. Bởi một trong những sự khác biệt của vaccine “5 trong 1” tiêm chủng mở rộng với vaccine “5 trong 1” hay “6 trong 1” tiêm dịch vụ là kháng nguyên đối với ho gà.

Trả lời báo chí, BS Nguyễn Ngọc Anh Tuấn, khoa Chích ngừa Viện Pasteur TPHCM, cho biết vaccine “5 trong 1” tiêm chủng mở rộng ngừa ho gà với nguyên bào (toàn tế bào với hơn 3.000 loại kháng nguyên ho gà), trong khi vaccine “5 trong 1” Pentaxim của Sanofi hay vaccine “6 trong 1” Infanrix-hexa của GSK tiêm dịch vụ ngừa ho gà với vô bào (chỉ 3-5 kháng nguyên đặc hiệu). Do đó, khi vaccine có nhiều kháng nguyên hơn thì mức độ phản ứng ngoài mong muốn nhiều hơn.

Một trong những vấn đề khác được các chuyên gia y tế quan tâm chính là công tác bảo quản vaccine vẫn chưa được giám sát. “Vaccine “5 trong 1” phải được lưu trữ trong tủ lạnh từ 2-8 độ C nhưng do mất điện thất thường không loại trừ vaccine hư hỏng”, một cán bộ y tế dự phòng cho biết. Và một thực tế khiến không ít phụ huynh lo ngại là mỗi lần tiêm chủng tại các phường xã, vaccine thường được bảo quản trong các thùng… nước đá!

Đã được giám sát chặt chẽ?

Theo ông Nguyễn Nhật Cảm, Phó Giám đốc Trung tâm y tế dự phòng Hà Nội, người dân không nên lo lắng về chất lượng của vaccine trong chương trình tiêm chủng mở rộng (TCMR).

Lô vaccine 5 trong 1 làm 3 trẻ tử vong ở Nghệ An

Ông Nguyễn Nhật Cảm cho biết thêm, ngành y tế luôn ưu tiên trong chuyện tập huấn kiểm tra giám sát vaccine theo quy định của Bộ Y tế. Năm nào, Hà Nội cũng mở các lớp tập huấn, đào tạo lại cho cán bộ tiêm chủng. Trước mỗi đợt tiêm chủng đều có bộ phận giám sát, kiểm tra toàn bộ vaccine phục vụ cho buổi tiêm chủng.

Việc kiểm tra được tiến hành định kỳ 3 tháng, 6 tháng một lần. Trong khi đó, việc giám sát mỗi đợt tổ chức tiêm tại các địa bàn đều được làm kĩ. Thành phần giám sát gồm các bác sĩ chuyên ngành của Sở Y tế, các bác sĩ của Trung tâm y tế dự phòng cấp Quận, Huyện. Do đó, nếu để xảy ra tình trạng xấu với trẻ thì tổ giám sát và các bác sĩ chuyên trách hôm đó phải chịu trách nhiệm.

Trước những lo ngại của các chuyên gia về việc vận chuyển, lưu trữ vaccine không tốt sẽ khiến thuốc phản tác dụng.

Ông Cảm nói: “Việc vận chuyển và lưu trữ luôn được chúng tôi lưu ý hàng đầu. Ngay từ khi nhận thuốc tại sân bay, chúng tôi đã phải kiểm tra nhiệt độ xem có đúng yêu cầu không, nếu có vẫn đề sẽ trả lại lô hàng đó ngay tại sân bay, sau đó phải đưa ngay vào xe vận chuyển có khoang lạnh giữ nhiệt độ.

Về đến kho thuốc, chúng tôi sẽ phải kiểm tra một lần nữa, không đủ nhiệt độ sẽ phải báo hủy toàn bộ. Cho đến khi đến tận nơi tiêm cho trẻ thì quy trình này vẫn sẽ phải đảm bảo nhiệt đồ từ 2-8 độ. Việc này gắn với việc kiểm tra, giám sát mà tôi đã nói ở trên”.

Tuy nhiên, việc kiểm tra và lưu trữ chặt chẽ như vậy mà vẫn để xảy ra tình trạng trẻ tử vong vì thuốc. Trước câu hỏi của PV về mức độ cho phép xảy ra rủi ro trong số hàng trăm nhìn trẻ đi tiêm, ông Cảm khẳng định: “Không ai cho phép xảy ra rủi ro cả, không có phần trăm rủi ro nào được cho phép cả. Việc xảy ra tình trạng trên có nhiều yếu tố, nhiều trẻ tiêm loại vaccine 5 trong 1, thậm chí là loại dịch vụ 6 trong 1 vẫn sốt do cơ địa của mỗi trẻ.

Giống như thực phẩm vậy, thực phẩm luôn là an toàn vậy mà với mỗi người khi ăn loại thực phẩm nào đó đều gây tác dụng phụ như: mần người, dị ứng, đi ngoài…Cái đó là do cơ thể không chấp nhận được loại chất đó, cơ địa không phù hợp. Ngoài ra còn nhiều yếu tố khác như trẻ đã tiêm hoặc uống thuốc khác trước khi tiêm chủng, khi đi tiêm chủng trẻ đang có dấu hiệu ốm…”.

Cũng theo ông Cảm, trẻ đến tiêm sẽ phải làm xét nghiệm trước rồi mới cho phép tiêm để tránh xảy ra phản ứng thuốc, cơ sở nào tự ý tiêm bừa mà không xét nghiệp dẫn đến phản ứng phụ thì sẽ phải chịu trách nhiện.

Tiêm Dịch vụ yên tâm hơn

“Về chất lượng vaccine trong chương trình TCMR, các loại vaccine đều đã được Bộ Y tế kiểm nghiệm và cho phép lưu hành. Ngay như loại vaccine 5 trong 1 mới được đưa vào trong chương trình TCMR, không chỉ được Bộ Y tế Việt Nam mà còn được liên minh toàn cầu vaccine của WHO cho phép sử dụng trên toàn thế giới. Điều đó có nghĩa độ an toàn đã được thừa nhận, người dân không nên boăn khoăn về chất lượng.

TCMR và dịch vụ hiệu quả của vắc-xin là như nhau dù vaccine tiêm dịch vụ đắt giá hơn. Bởi như mũi tổng hợp 5 trong 1 trong TCMR thành phần ho gà của vaccine này là toàn tế bào, gây sốt hơn còn vaccine dịch vụ thành phần này là vô bào nên trẻ đỡ sốt hơn”, ông Cảm khẳng định.

Cũng theo ông Cảm, nếu tiêm dịch vụ tuy đắt nhưng nó là thuốc phải "mua bằng tiền" do Pháp sản xuất nên chất lượng cũng tốt hơn là miễn phí, mặc dù thuốc miễn phí cũng tốt nhưng theo ông được biết thì ở các thành phố ít người tiêm miễn phí, chỉ ở các tỉnh, các quận huyện ngoại thành do không có điều kiện kinh tế nên người ta mới tiêm miễn phí.

"Nếu có điều kiện thì tiêm dịch vụ vẫn hơn" - ông Cảm nói.

Theo Baodatviet