Lương tối thiểu được pháp luật bảo vệ

Tiền lương tối thiểu được hiểu là mức lương thấp nhất mà người lao động có thể nhận được, không thể cắt giảm hơn nữa và được bảo vệ bằng pháp luật.

Theo công ước về tiền lương tối thiểu của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) ban hành, các yếu tố được xem xét để xác định mức lương tối thiểu gồm: nhu cầu của người lao động và gia đình họ, mức lương chung của nền kinh tế, chi phí cho cuộc sống và thay đổi nếu có, lợi ích về an sinh xã hội, mức sống tương quan của các nhóm xã hội và các nhân tố kinh tế, bao gồm yêu cầu phát triển kinh tế, mức tăng năng suất và lao động.

Việc thiết kế lương tối thiểu cần chú trọng đến mức chi trả và khả năng chi trả của người chủ lao động và của nền kinh tế. Mức lương tối thiểu không phù hợp sẽ tạo ra các tác động vĩ mô bất lợi cho nền kinh tế. Sau khi xác định được mức lương tối thiểu, việc điều chỉnh vẫn được tiến hành định kỳ nhằm đảm bảo cho người lao động có được mức sống tương đối ổn định và tái tạo sức lao động.

Hệ thống lương tối thiểu đang được thực hiện ở nhiều quốc gia trên thế giới như: Úc, Mỹ, Pháp, Đài Loan... Mỗi nước có các cơ quan xác định lương tối thiểu khác nhau. Đó có thể là do Chính phủ, cơ quan lập pháp, hay các quy ban độc lập ở các địa phương. Nhìn chung hiệp hội lao động đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát mức lương tối thiểu.

Kinh nghiệm các nước

Tại Thái Lan, chính phủ không xây dựng mức lương tối thiểu toàn quốc mà áp dụng lương tối thiểu theo từng vùng. Lương tối thiểu ở thành phố cao hơn ở nông thôn, nhằm bù đắp chi phí đắt đỏ của thành phố. Mục đích của chính sách này nhằm khuyến khích các DN đầu tư ở khu vực ngoài đô thị với chi phí tiền lương thấp hơn. Như vậy sẽ giảm được các vấn đề về tắc nghẽn giao thông, cơ sở hạ tầng, ô nhiễm không khí ở Bangkok. Lương công chức ở Thái Lan được trả theo vị trí công tác (vị trí điều hành, vị trí quản lý, nhân viên trí thức và vị trí chung), và mỗi vị trí lại chia theo các cấp bậc.

Tại Hàn Quốc, tiền lương tối thiểu được xác định và điều chỉnh định kỳ bởi Uỷ ban tiền lương tối thiểu (MWC), một cơ quan tư vấn do Bộ Lao động thành lập. Tiền lương trả cho công chức Hàn Quốc gồm lương cơ bản, trợ cấp và các khoản phúc lợi. Công chức Hàn Quốc được chia thành 9 cấp bậc. Bậc cao nhất là trợ lý Bộ trưởng và bậc thấp nhất, bậc 9 là công chức mới làm việc. Chính phủ Hàn Quốc bảo đảm cho công chức mức lương bằng khoảng 90% mức trung bình của doanh nghiệp.

Tại Trung Quốc, các chính quyền địa phương được quy định mức lương tối thiểu khác với mức lương tối thiểu do chính quyền Trung ương quy định.

Hầu hết các nước sử dụng các tiêu chuẩn tương tự để xác định lương tối thiểu gồm: nhu cầu cơ bản của công nhân, lương trung bình, năng suất lao động, lạm phát, mức độ việc làm, lợi nhuận cho chủ lao động. Ở Mỹ, các nhà lập pháp còn xét đến cả yếu tố cận nghèo. Ở Trung Quốc, lương tối thiểu được xác định cao hơn tổng tổng trợ cấp của quỹ viện trợ xã hội và bảo hiểm thất nghiệp, nhưng thấp hơn tiền lương bình quân.

Việc xử phạt đối với các vi phạm về mức lương tối thiểu được giám sát và thực thi bởi các cơ quan quản lý lao động địa phương. Các biện pháp xử phạt hành chính được áp dụng đối với các trường hợp vi phạm trả lương tối thiểu, thực hiện báo cáo không minh bạch… Riêng ở Mỹ và Hàn Quốc, việc vi phạm lương tối thiểu có thể bị phạt tù.

Theo bảng so sánh về mức lương tối thiểu ở 12 quốc gia tiêu biểu ở các khu vực là Hàn Quốc, Trung Quốc, Thái Lan, Chi lê, Nam Phi, Pháp, Mỹ, Nhật..., Việt Nam có mức lương tối thiểu thấp nhất cả về mức tiền lương, tỷ lệ lương trên GDP bình quân đầu người và tỷ lệ lương trên sức mua tương đương. Lương tối thiểu/CDP bình quân đầu người ở các nước trong khu vực Đông Á trung bình khoảng 40 – 50%. Tỷ lệ này ở Việt Nam năm 2010 là khoảng 40%, thấp hơn mức của năm 2006 là 46,32%.

Theo VnMedia