Tờ Nikkei của Nhật Bản là tờ báo đầu tiên đưa tin về các cuộc thảo luận, vốn vấp phải phản ứng giận dữ từ phía Trung Quốc.

“Chúng tôi có các kế hoạch khẩn cấp và chúng tôi thảo luận chúng với các đồng minh”, một quan chức Mỹ giấu tên cho biết, và nói thêm rằng trong bối cảnh các căng thẳng gần đây thì chuyện Mỹ-Nhật thảo luận về các tình huống xấu nhất là chuyện bình thường.

Một quan chức Lầu Năm Góc giấu tên cũng xác nhận các cuộc thảo luận trên.

Nhưng cả hai nguồn tin đều cho hay chính phủ Mỹ không muốn làm gia tăng căng thẳng và rằng kế hoạch khẩn cấp dự phòng chỉ là một trong số nhiều chủ đề sẽ được thảo luận khi các quan chức hàng đầu của Mỹ và Nhật Bản gặp nhau tại Hawaii trong tuần này.

Quần đảo tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư.

Đô đốc Samuel Locklear, tư lệnh Bộ chỉ huy Thái Bình Dương, dự kiến sẽ chủ trì cuộc hội đàm với Tướng Shigeru Iwasaki, Tham mưu trưởng liên quân lực lượng phòng vệ Nhật Bản, tại Hawaii vào hôm nay.

Bộ quốc phòng Mỹ đã từ chối bình luận về các kế hoạch khẩn cấp.

“Chính sách của Mỹ đối với quần đảo Senkaku không thay đổi. Chúng tôi khuyến khích các bên liên quan giải quyết vấn đề thông qua các biện pháp hòa bình”, Trung tá Catherine Wilkinson, phát ngôn viên Lầu Năm Góc, cho hay.

Mỹ từ lâu vẫn tuyên bố không có ý định can thiệp vào tranh chấp lãnh thổ giữa Nhật Bản và Trung Quốc. Tuy nhiên, Washington cũng khẳng định rằng liên minh quân sự Mỹ-Nhật được áp dụng đối với Senkaku/Điếu Ngư, đồng nghĩa với việc Mỹ có thể thực hiện hành động quân sự để trợ giúp Nhật Bản trong trường hợp Bắc Kinh đánh chiếm quần đảo.

Căng thẳng Trung-Nhật liên quan tới quần đảo tranh chấp ở Hoa Đông đã leo thang trong những tháng gần đây, với việc Bắc Kinh nhiều lần điều tàu tới vùng biển quanh quần đảo để tuyên bố chủ quyền.

Trung Quốc phản ứng

Phản ứng trước kế hoạch của Mỹ-Nhật, Trung Quốc hôm qua đã tuyên bố kiên định lập trường sử dụng quân sự để bảo vệ vẹn toàn lãnh thổ. Trong một tuyên bố gửi giới truyền thông, Bộ quốc phòng Trung Quốc cho hay bộ này đã biết thông tin trên và tái khẳng định lập trường của Bắc Kinh rằng quần đảo Senkaku/Điếu Ngư thuộc sở hữu của Trung Quốc.

“Quyết tâm và ý chí của các lực lượng quân đội Trung Quốc nhằm bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Trung Quốc luôn trước sau như một”, tuyên bố viết. “Chúng tôi cực lực phản đối bất kỳ hành động nào nhằm làm phức tạp thêm tình hình”, tuyên bố nói thêm.

Hiện tại, Nhật Bản và Mỹ đã có các kế hoạch hành động chung tương tự để đối phó với các khủng hoảng tiềm tàng trên bán đảo Triều Tiên hoặc ở eo biển Đài Loan. Trước đó, trong bài phát biểu trong phiên bế mạc kỳ họp quốc hội Trung Quốc hôm 17/3, tân Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã kêu gọi các lực lượng vũ trang tăng cường khả năng để “giành chiến thắng trong các trận chiến”.

Trong khi đó, cũng trong ngày 17/3, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã kêu gọi các học viên vừa tốt nghiệp tại Học viện quốc phòng quốc gia bảo vệ đất nước chống lại “những hành động khiêu khích”.  Cùng ngày, đảng Dân chủ tự do của ông Abe tại đại hội thường niên đã kêu gọi đẩy mạnh các nỗ lực để cải cách hiến pháp hòa bình của Nhật Bản và thiết lập một nền quân đội đầy đủ.