“Sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật”, luật được ban hành mà người dân vẫn xa vời vợi với luật. Họ lâm vào lao lý cũng vì không biết đến luật, luật bảo vệ dân mà dân không hay biết cái quyền thiêng liêng đó. “Quan” là người thực thi luật... cũng không biết luôn. Những câu chuyện “đắng lòng” trong loạt bài này, đặt ra câu hỏi, làm sao để luật đi vào cuộc sống?

Bài 1: Bỗng nhiên bị... đi tù

Nhiều câu chuyện đầy xót xa đã diễn ra, phản ánh một thực trạng đau lòng: Dân vướng vào vòng lao lý vì không biết luật.

Người vợ bị chồng nhờ bạn hiếp giờ ngơ ngẩn trước cuộc đời.

Ngơ ngác ...

Những người có mặt tại phiên tòa sơ thẩm - TAND quận 8, TP.HCM một ngày cuối tháng 11/2012 đã không khỏi xót thương cho bị cáo là chồng, bị hại là người vợ - gia đình họ đang sống hạnh phúc với hai đứa con thơ - đứa lớn tròn hai tuổi, đứa nhỏ còn chưa biết bò.

Khi vợ đang mang thai đứa con thứ hai, anh Lê Đức Thiên T (ngụ tại quận 8) bỗng nhận được quyết định khởi tố vì tội giao cấu với trẻ vị thành niên.

Không chỉ T ngỡ ngàng mà ngay cả bà con ở xóm nghèo gần bến chợ Bình Đông, vẫn không hiểu vì sao T lấy vợ, có con đàng hoàng mà vẫn bị đi tù vì tội giao cấu... với vợ của chính mình.

“Bị hại” Nguyễn Thị Thanh H nức nở: Anh T thương hoàn cảnh của em, cha mất sớm, mẹ bỏ đi lấy chồng nên phải ở với ngoại, học hành cũng mới thoát khỏi cảnh “biết đọc, biết viết”. Nhà anh cũng nghèo nên thấy hoàn cảnh của em, ba mẹ anh đã đồng ý cho anh cưới em về làm vợ.

Khi H mang thai đứa con thứ hai, thì trong một lần cãi vã, vợ chồng đánh đuổi nhau quanh xóm. Cảnh sát khu vực can thiệp... lộ ra H có con thứ 2 rồi mà vẫn chưa tròn 18 tuổi. Thế là T bị khởi tố và tòa tuyên án 3 năm 6 tháng tù.

Bản án khiến người vợ trẻ quỵ ngã trước cuộc sống với hai đứa con thơ. T với bản án gần 4 năm tù như chết lặng, khi đứa con gái len lén ngồi cạnh cha trên hàng ghế dành cho bị cáo.

Rơi vào trường hợp lấy vợ, có con rồi bỗng nhiên phải đi tù như Thiên T không phải hy hữu. Mới đây, TAND huyện Đồng Xuân (Phú Yên) cũng đã tuyên phạt Cao Văn L (Đa Lộc) 3 năm tù vì vợ của L ở tuổi vị thành niên. Người dân vẫn không hiểu nổi bởi chúng yêu nhau, lấy nhau, có con sao vẫn phải đi tù?

Chết vì không hiểu luật

Nhận được tin báo từ Công an huyện Trần Văn Thời (Cà Mau), cha mẹ của bị can Trần Bá L chết điếng, con trai của họ đã tự tử trong trại tạm giam. Người dân thị trấn Sông Đốc lại càng không thể hiểu nổi vì sao thằng L và nhỏ V yêu nhau mà công an lại bắt. L và V là người cùng ngụ tại khóm 7, biết nhau từ nhỏ và yêu nhau tự lúc nào không hay, khi V ở tuổi 13 thì cả hai đã sống như vợ chồng.

Công an vào cuộc, L bị bắt. Ở trong trại tạm giam, nghe những người bạn tù dọa rằng quan hệ với trẻ em là bị tử hình. Chẳng biết luật pháp thế nào, L hãi quá, nghĩ đến cảnh bị đem đi bắn mà L sợ đến phát khiếp, không còn muốn sống, nghĩ trước sau rồi cũng chết thì chết trước cho khỏe.

Nghĩ là làm. L đã tìm mọi cách để tự tử. Nếu như L biết được khung hình phạt của pháp luật với cái tội “yêu” do mình gây ra thì có lẽ đã không tìm đến cái chết đau đớn như vậy.

Ở Nghệ An còn xảy ra vụ án hy hữu đến mức không ai tin nổi. Người chồng muốn ly dị vợ, sợ phải chia tài sản bèn nhờ bạn hiếp vợ, lấy cớ vợ ngoại tình để “anh đi đường anh, tôi đi đường tôi” mà tài sản vẫn còn nguyên của mình. Hậu quả, người chồng ‘khờ” luật bị bắt, kẻ giúp bạn cũng vào tù, còn người vợ hóa điên hóa dại.

Những kết cục buồn cũng chỉ vì không hiểu luật pháp. Không thể trách tại dân không hiểu luật. Họ đều sinh ra là lớn lên trong nghèo khó, cái ăn còn chưa đủ, lấy đâu cái chữ. Họ lấy nhau, có người cưới xin hẳn hoi, chẳng lẽ chính quyền cơ sơ gần dân nhất lại không hay biết, để giúp dân thấy việc làm của mình là phạm luật.

Từ thực tế đặt ra câu hỏi: Dân không biết luật, ai sẽ là người giúp dân hiểu luật, để mà sống và làm theo pháp luật?

Theo Laodong