Những thông tin thay đổi về lãi suất và tăng trưởng tín dụng thời gian qua đã đặt ra rất nhiều bài toán khó cho doanh nghiệp, khách hàng và đặc biệt là lĩnh vực ngân hàng.

Các ngân hàng đang đứng trước tình thế "tiến thoái lưỡng nan".
 

Trần lãi suất huy động 13%/năm: Kẻ khóc người cười
 
Thông tin trần lãi suất huy động về mức 13%/năm được xã hội đón nhận với những cảm xúc trái chiều. Giới doanh nghiệp hồ hởi bởi trần lãi suất huy động giảm thêm 1% đồng nghĩa với lãi suất cho vay cũng được kỳ vọng sẽ giảm theo tương ứng. Điều này là hết sức có ý nghĩa đối với gần như tất cả doanh nghiệp trong giai đoạn hiện nay bởi đâu phải dự án sản xuất kinh doanh nào cũng có được suất sinh lời khoảng 20% để đủ thanh toán lãi vay cho ngân hàng.
 
Trái ngược lại, khách hàng đang cân nhắc kỹ lưỡng trước quyết định có nên gửi tiền tại ngân hàng hay không. Không giống như nhận định tích cực của một cán bộ cao cấp từ Ngân hàng Nhà nước rằng lạm phát trong năm 2012 hoàn toàn có thể kiểm soát dưới 10%, người dân đã bắt đầu lo lắng khi giá cả các mặt hàng thiết yếu, đặc biệt là nhóm hàng lương thực thực phẩm đã rục rịch tăng giá ngay sau khi giá xăng tăng 2.100 đồng/lít. Theo phát biểu của một cán bộ cao cấp từ Bộ Công thương, nếu tính đúng và đủ thì giá xăng có thể tăng từ 6.000 đến 6.500 đồng/lít chứ không phải chỉ là mức 2.100 đồng như vừa qua. Với áp lực từ việc tăng giá xăng dầu như vậy, mức lãi suất huy động 13% chắc chắn sẽ không có khả năng bù lỗ khoản trượt giá do lạm phát.
 
Tăng trưởng tín dụng: Được phép cũng không dám tăng
 
Các ngân hàng thương mại đang hết sức chật vật khi phải giải bài toán kép huy động và cho vay. Trần lãi suất huy động 13% làm giảm tính cạnh tranh của việc gửi tiền vào ngân hàng so với các kênh đầu tư khác. Điều này buộc các ngân hàng phải luôn ở thế phòng thủ khi huy động vào nhưng không dám cho vay vì sợ người gửi tiền có thể đột ngột quyết định rút tiền để đầu tư vào các kênh khác có khả năng đem lại lợi nhuận cao hơn.

Ngoài việc lo ngại rủi ro thanh khoản, các ngân hàng còn đang lo lắng về khả năng trả nợ của khách hàng khi hàng loạt các doanh nghiệp vừa và nhỏ lâm vào tình trạng mất khả năng chi trả; đơn cử con số thống kê mới nhất vừa công bố chỉ tính riêng tại TP.HCM đã có hơn 10,000 doanh nghiệp ngưng hoạt động vì thua lỗ. Thậm chí có khách hàng có thể chi trả nhưng vẫn không thèm trả nợ đến hạn vì sợ sẽ không vay lại được. Hai từ “uy tín” đang là thứ xa xỉ trong quan hệ vay  - trả giữa ngân hàng và khách hàng trong giai đoạn hiện nay.
 
Từ thực trạng đó, nhiều ngân hàng thương mại được Ngân hàng Nhà nước xếp vào nhóm 1 hoặc 2 như Vietcombank, ACB, Sacombank, Seabank, Navibank, OCB, Đại Á,… với mức tăng trưởng dư nợ tín dụng trong năm 2012 tối đa lên đến 17% hoặc 15% vẫn tỏ ra hết sức thận trọng trong việc chọn lựa khách hàng vay vốn. Điều này là cần thiết không chỉ để đảm bảo sự an toàn và khả năng sinh lời hợp lý cho tổ chức tín dụng mà quan trọng hơn là để đảm bảo quyền lợi cho người gửi tiền.

PV