"Mảng khuất" của nghề Đạo diễn phim Hollywood

Thứ tư, 16/01/2013, 15:29
Ở kinh đô điện ảnh Hollywood, đạo diễn phim là nghề hái ra tiền và không khó để trở thành triệu phú.
Một đạo diễn tân binh có thể phải giật gấu vá vai để mong có ngày làm nên một tác phẩm điện ảnh ra tấm ra món, còn đối với đạo diễn đã có kinh nghiệm, họ sẽ được trả thù lao theo quy định của Hiệp hội Đạo diễn Hoa Kỳ (DGA). Và cuối cùng là một khoản kếch xù cho một vị đạo diễn lừng danh đã có tên tuổi trong làng điện ảnh.
 

Từ trái qua: Steven Spielberg, James Cameron và Peter Jackson.

Phân loại đạo diễn

Đạo diễn là người có nhiệm vụ điều phối và tổ chức các nhân viên của mình để tạo nên một bộ phim, trong đó bao gồm các nhân viên phục trang, thiết kế, diễn viên và tổ máy quay phim, các nhân viên phần hậu kỳ như biên tập phim và nhân viên về hiệu ứng đặc biệt trong phim.

Sự phân loại đạo diễn được phân biệt qua chức danh từng người, ví dụ như giám đốc và các trợ lý của giám đốc chính, trợ lý giám đốc phụ (trợ lý thứ hai) và trợ lý thứ ba.

Thù lao của các "đầu" giám đốc chính, phụ này được quy theo đầu công việc mà họ được giao trong suốt quá trình thực hiện phim. Trong đó, giám đốc chính sẽ là người có thù lao cao nhất, còn những giám đốc được đánh số thứ tự hưởng lương theo chức danh hoặc theo năng lực, kinh nghiệm của mỗi người.

Mức thù lao tối thiểu

Đạo diễn tham gia sản xuất những bộ phim trong một guồng máy làm phim chuyên nghiệp sẽ có mức thù lao được quy định rõ trong hướng dẫn của DGA và phụ thuộc vào thể loại, thời gian họ tham gia vào dàn dựng bộ phim đó.

Theo quy định năm 2012 của DGA - đối với phim kinh phí lớn từ khoảng hơn 11 triệu USD, đạo diễn tham gia quá trình làm phim trong một tuần sẽ có mức thù lao thấp nhất là 16.508 USD (khoảng 350 triệu đồng), và 11.791 USD cho đạo diễn thể loại phim ngắn hoặc phim tài liệu.
 
Với những đạo diễn có số thời gian tham gia sản xuất phim trong nhiều tuần, mức thù lao sẽ là 4.127 USD/ngày (khoàng 85 triệu đồng); với đạo diễn phim tài liệu hay phim ngắn sẽ hưởng mức thù lao 2.948 USD/ngày (khoảng 61 triệu đồng).
 

Top 4 đạo diễn có mức thù lao cao nhất Hollywood theo bình chọn của Vanity Fair 2011.

Theo con số báo cáo của Cục thống kê Lao động Hoa Kỳ (BLS) vào tháng 5/2011, lương trung bình của một đạo diễn phim và sản xuất phim trong ngành công nghệp điện ảnh và video clip kiếm được từ 92.220 - 115.920 USD/năm (khoảng 1,9 - 2,3 tỷ đồng) và 44.24 USD/giờ (khoảng 915 ngàn đồng).

Riêng đối với đạo diễn, nhà sản xuất của mảng truyền hình và phát thanh lại có mức trung bình là 69,540 USD. Trong đó 10% các đạo diễn có thu nhập thấp nhất là 32.010 USD/năm và top 10% có thu nhập ngoại  hạng là 187.199 USD/năm.

Những đạo diễn có thu nhập cao nhất chính là người có danh tiếng lớn và nhờ vậy, họ thường được hưởng thêm phần trăm từ doanh thu phát hành đĩa DVD cũng như các hệ thống phân phối phim.
 
Tương tự, theo con số thống kê của tạp chí Vanity Fair năm 2011 về Top ngôi sao Hollywood có thu nhập cao nhất cho thấy, mức thù lao cao nhất của một đạo diễn phim Hollywood rơi vào trong khoảng từ 13 – 257 triệu USD/năm.

Dẫn chứng về các đạo diễn có mức thu nhập trên, tờ Vanity Fair liệt kê bộ ba đạo diễn tên tuổi tiêu biểu nhất gồm James Cameroon dẫn đầu với 257 triệu USD thu nhập năm 2010 cho siêu phẩm 3D Avatar, Steven Spielberg về thứ hai với 80 triệu USD, Christoppher Nolan sở hữu nguồn tài sản 71.5 triệu USD từ phim Inception.
 
Ngoài ra trong danh sách còn xuất hiện những đạo diễn tên tuổi khác như đạo diễn Tim Burton với 53 triệu USD từ phim Alice ở xứ sở thần tiên….

Tờ Vanity Fair cũng khẳng định, mức thù lao tiền triệu hoặc khủng hơn nữa không dành cho những đạo diễn hạng xoàng.
 
Thù lao của đạo các đạo diễn lớn
 
Danh sách những đạo diễn có mức thù lao tiền triệu thông thường là đạo diễn thực sự tài năng, người vừa có khả năng đạo diễn, sản xuất và viết kịch bản hay thậm chí nhiều vai trò khác trong quá trình thực hiện một bộ phim.

Lấy ví dụ với đạo diễn của Stars War – George Lucas từng rinh về số tiền khổng lồ 170 triệu USD vào năm 2008 sau thành công của bộ phim Indiana  Jones và Vương quốc Sọ người- theo con số thống kê của Forbes.
 
 
Đạo diễn George Lucas gắn tên tuổi với Stars War.
 
Một vị đạo diễn lừng danh người Mỹ khác là Tyler Perry thường kiêm luôn cả vai trò đạo diễn, nhà sản xuất, người viết kịch bản phim, soạn kịch, sáng tác ca khúc và cả vai trò diễn viên trong một số bộ phim, thì số tiền kếch sù mà Tyler bỏ túi năm 2009 là 75 triệu USD (khoảng 1,6 nghìn tỷ đồng).

Bên cạnh đó, vị đạo diễn người da màu còn được Forbes bình chọn là người có thu nhập khủng nhất làng giải trí thế giới năm 2011, tính từ tháng 5/2010 – 5/2011 là 130 triệu USD (khoảng 2,7 nghìn tỷ đồng).
 
Thù lao theo thâm niên kinh nghiệm
 
Theo tin tổng hợp của trang PayScale.com, đạo diễn phim càng có nhiều năm kinh nghiệm tỉ lệ thuận với mức thù lao hàng năm của họ. Tính theo thời điểm tháng 4/2011, một đạo diễn với 4 năm kinh nghiệm sẽ có mức thù lao từ 29.032 – 47.787 USD/năm.

Còn với những đạo diễn ngoại hạng có thâm niên trong nghề từ 10 – 19 năm sẽ có mức thu nhập từ 50.421 – 127.171 USD/năm. Cũng theo khảo sát của PayScale, những đạo diễn phim có trên 20 năm kinh nghiệm trong ngành công nghiệp điện ảnh sẽ đạt mức thù lao lên tới 176.874 – 203.473 USD/năm.
 
 
Đạo diễn (phải) James Cameroon trên phim trường Avatar.

Còn theo con số mà trang Indeed.com đưa ra lại khá chênh lệch khi cung cấp khoản tiền 200.000 USD/năm đối với một đạo diễn mới trong khi những đạo diễn đã có tên tuổi sẽ có khả năng mang về từ 500.000 – hàng triệu USD cho mỗi phim.

Địa bàn cư trú của các đạo diễn tỷ phú

California được coi là thánh địa giải trí của thế giới, vì vậy không khó hiểu khi lý do tại sao đây lại là nơi tập trung sinh sống của nhiều đạo diễn phim triệu phú có mức thu nhập trung bình/năm là 128.790 USD (khoảng 2,7 tỷ).

Còn đối với đạo diễn ở những địa danh khác trên đất nước Mỹ như Los Angeles, Long Beach hay Glendale California thì có mức thù lao là 139.770 (khoảng 2,8 tỷ đồng), theo thống kê của Cục thống kê Lao động Hoa Kỳ trong tháng 5/2011, số lượng đạo diễn và sản xuất phim tập - tính riêng ở khu vực trung ở khu vực trung tâm Los Angeles là khoảng 18.850 người.

Đứng thứ hai là 13,220 đạo diễn và sản xuất phim đến từ New York City với thu nhập trung bình năm là 112.000– 116.060 USD. Vị trí thứ 3 và 4 là Hawaii, District of Columbia và Connecticut.

Sáu vùng tiếp theo có mức thu nhập thấp nhất bao gồm Missisippi, Kentucky, North Dakota, Montana và Idaho, trong đó các đạo diễn phim đến từ Missisippi có mức thu nhập áp chót bảng, dao động từ 39.480 USD/năm và 18,98 USD/giờ.
 
Thỏa thuận tỷ lệ % thù lao

Đạo diễn thường sẽ được hưởng phần trăm từ tổng doanh thu phát hành phim hoặc một phần trong tổng lợi nhuận phim mang về, tất nhiên là dựa trên hợp đồng thỏa thuận trước đó. Những thỏa thuận này chỉ rõ số tiền cụ thể thu về, trong đó có thể kể đến như tiền được chi dựa trên doanh thu bán vé cho buổi công chiếu phim lần đầu ra mắt, doanh thu bán DVD, lệ phí cấp giấy phép và tiền thu bản quyền phát sóng từ các đài truyền hình.

Steve Spielberg trên phim trường Star Horse.

Một ví dụ cho mục này có thể lấy con số thống kê của tờ The New York Times năm 2008: đạo diễn Steven Spielberg được phép mang về 20% trên tổng doanh thu của một bộ phim mà ông tham gia. Các đạo diễn mới vào nghề lại có thỏa thuận riêng về tỷ lệ phần trăm họ thu về từ lợi nhuận do phim mang lại nhằm làm quỹ cho hoạt động quảng bá hoặc cho nhóm trợ lý marketing của phim.

Bằng cấp của các đạo diễn phim

Con số dự báo của Cục thống kê Lao động Hoa Kỳ cho thấy tỷ lệ đạo diễn phim và sản xuất phim trong giai đoạn từ năm 2010 – 2020 sẽ tăng khoảng 11%, con số tăng trưởng này hài hòa với tỷ lệ tăng trung bình của tất cả các lĩnh vực ngành nghề khác.

Tỷ lệ trên được đưa ra dựa trên nhu cầu xem phim tăng của xã hội. Về học vấn các đạo diễn cũng không có yêu cầu về trường lớp cụ thể, mặc dù không ít người trong số họ có bằng cử nhân và thậm chí là cao hơn, nhưng cũng có những đạo diễn phim đi lên từ kinh nghiệm viết kịch bản hay diễn xuất trước khi lấn sân sang lĩnh vực đạo diễn.
 
Danh sách 12 đạo diễn trong bảng xếp hạng Sao Hollywood có thù lao cao nhất năm 2011 theo bình chọn của tạp chí Vanity Fair:
 

1. James Cameron – 257 triệu USD.

2. Steven Spielberg – 80 triệu USD.

3. Christopher Nolan – 71.5 triệu USD.

4. Tim Burton – 53 triệu USD.

5. Todd Phillips – 34 triệu USD.

6. Jason Blum và Oren Peli – 26.5 triệu USD.

7. Tyler Perry – 25 triệu.

8. Jon Favreau – 24 triệu USD.

9. Cặp đạo diễn Brian Grazer và Ron Howard – 21 triệu USD.

10. Martin Scorsese – 17 triệu USD.

11. Shawn Levy – 14 triệu USD.

12. Guy Ritchie – 13.5 triệu USD.

Theo GDVN

Các tin mới hơn

Các tin cũ hơn

Tìm